Celem tegorocznego projektu Feminoteki i Fundacji im. Heinricha Bölla było uwrażliwienie wybranych ośrodków pomocy społecznej na motywowaną uprzedzeniami przemoc wobec kobiet. O przebiegu warsztatów i ich rezultatach opowiada trenerka równościowa Joanna Piotrowska.
Wiele ogólnopolskich badań, w tym publikacja „Dość milczenia. Przemoc seksualna wobec kobiet i problem gwałtu w Polsce”, czy koordynowana przez Feminotekę analiza lokalnych programów antyprzemocowych, ujawniły ogromną skalę problemów związanych z przemocą wobec kobiet, szczególnie brak wiedzy i realnej pomocy ze strony policji, sądów, OPS-ów czy innych podmiotów mających obowiązek zajmowania się ofiarami gwałtów. Ponadto potwierdziły, że w Polsce właściwie na każdym poziomie wśród pracowników i pracownic wymienionych instytucji funkcjonują stereotypy dotyczące ofiar przemocy i praktyki przerzucania winy i odpowiedzialności na poszkodowane.
Feminoteka, działająca od 2005 roku na rzecz przeciwdziałania przemocy wobec kobiet i dziewcząt, przeprowadziła dzięki wsparciu Fundacji im. Heinricha Bölla projekt adresowany do ośrodków pomocy społecznej (OPS), w miejscowościach do 20 tysięcy mieszkanek i mieszkańców. W rekrutacji wyłoniono pięć punktów - Olecko, Złotniki Kujawskie, Białe Błota, Miękinia oraz Ruciane Nida - w których odbyły się warsztaty dla pracowniczek i pracowników na temat szkodliwości stereotypów płciowych i ich wpływu na przemoc wobec kobiet.
Polecamy uwadze relację oraz rozmowę koordynatora naszego programu Demokracja &Prawa Człowieka Gerta Röhrborna z prezeską Feminoteki i trenerką Joanną Piotrowską.
Kto uczestniczył w seminariach z zakresu przemocy wobec kobiet w ramach projektu „Winny jest sprawdza”?
Zrealizowałam sześć szkoleń, głównie dla 20—osobowych, zróżnicowanych grup. Najwięcej osób reprezentowało ośrodki pomocy społecznej, ale pojawiali się także policjanci oraz pedagożki/ pedagodzy. W kilku przypadkach spotkanie otwierała osoba decyzyjna – dyrektorka ośrodka pomocy społecznej, a raz towarzyszyli nam wójt gminy oraz sekretarz.
Jakie były reakcje uczestników i uczestniczek?
Przede wszystkim chciałam podkreślić imponujące samozaparcie – wszyscy chętnie udzielali się w ćwiczeniach i dyskusjach. Podczas każdego warsztatu 80% osób angażowało się ponadprzeciętnie. Byli kreatywni, ciekawi nowości, gotowi do naprawdę intensywnej pracy. W trzech miejscowościach udało nam się wypracować dla ośrodków pomocy społecznej wstępne procedury chroniące kobiety i mężczyzn z doświadczeniem przemocy seksualnej.
Na tym tle ewenementem była sytuacja, gdy jedna osoba z góry nie zgadzała się z tematyką szkolenia, prezentowała postawę homofobiczną i islamofobiczną. Abstrahując od tego wyjątku współpraca była twórcza, a grupy otwarte na pomysły, inspiracje i działania.
Co poza gorliwością i oddaniem zrobiło na Pani wrażenie?
Zasmuciły mnie bardzo trudne warunki pracy części ośrodków - stare, zniszczone pomieszczenia, brak oddzielnego pokoju do rozmów z osobami, które dzielą się trudnymi, osobistymi kwestiami. Mimo wypalenia zawodowego większość przeszkolonych osób była nastawiona na aktywną i innowacyjną pracę. Niemal wszystkie ośrodki chcą podtrzymywać kontakt z nami i współpracować.
Myślę, co z resztą potwierdzają podziękowania z strony pracowników i pracowniczek zakwalifikowanych OPS-ów, że atrakcyjność naszego przekazu na temat przemocy i przełamywania stereotypów polegała na podkreślaniu wagi profilaktyki i na zaprezentowaniu możliwych do wprowadzenia działań. Praktyczne elementy warsztatowe pozwoliły zrewidować swoje poglądy oraz poddać się głębokiej refleksji, co ułatwiło zrozumienie zarówno ofiar, jak i sprawców przemocy.
Jaki są najważniejsze wyniki tych szkoleń?
Podsumowując, na przekór wspomnianym wyzwaniom szkolenia przebiegały w dobrej i przyjaznej atmosferze. Ankiety ewaluacyjne potwierdzają, że omawiane treści były dla pracujących w ośrodkach pomocy społecznej ciekawe i znajdują zastosowanie w codziennej pracy. Dzięki ich poświeceniu i wkładowi udało się wypracować wrażliwe na płeć metody postępowania lub listy dobrych praktyk, które poprawią sytuację osób doświadczających przemocy seksualnej.
