Na Wschodzie bez zmian?

Dyskurs orientalistyczny w Polsce, przy ogólnych cechach wspólnych dla różnych rodzajów orientalizacji, ma lokalną specyfikę. Najbliżej mu do innych krajów Europy Środkowej (zwłaszcza Węgier), choć z historii Polski oraz aktualnych uwarunkowań wynikają istotne różnice. Polacy w ograniczonym stopniu zdają sobie sprawę, że orientalizują i że ich postawa negatywnie wpływa na polską tożsamość oraz politykę wewnętrzną i zagraniczną. Celem raportu jest przedstawienie zjawiska orientalizacji w polskim dyskursie publicznym poprzez analizę wybranych, reprezentatywnych artykułów, prac historycznych i popularnonaukowych opublikowanych w ostatnich latach. Raport zaczyna się od rozdziału opisującego pojęcie orientalizacji oraz jego polską specyfikę. Pokazuje kontekst historyczny, kulturowy, polityczny i społeczny. W rozdziale drugim dekonstruuje dyskurs orientalistyczny w najważniejszych wymiarach: 1) Polska i mapa mentalna Europy (Wschód vs. Zachód, Północ vs. Południe, różne regiony itd.), 2) Rosja (między innymi dziedzictwo mongolskie i tatarskie, Eurazja, prawosławie, Bizancjum, relacje polsko-rosyjskie), 3) nierosyjskie narody Rosji (wojny, kwestie religijna, kulturowa, rasowa), 4) islam (między innymi Imperium Osmańskie, Chanat Krymski, migracja w Europie Zachodniej), 5) Ukraina (polskie panowanie, debata postkolonialna, historia ludowa, Kresy). Adam Balcer każdy rozdział rozpoczyna nakreśleniem kontekstu historycznego, kulturowego, społecznego i politycznego, w którym funkcjonują poszczególne formy dyskursu orientalistycznego. Autor prezentuje badania opinii publicznej, opisy podręczników szkolnych i motywy przewodnie różnych rodzajów orientalizacji oraz powiązanych z nią zjawisk. Dalszą część każdego rozdziału poświęcona jest analizie dyskursu, czyli książek, wywiadów i artykułów najbardziej reprezentatywnych dla każdego rodzaju orientalizacji.

Opinie wyrażone w raporcie i użyte argumenty niekoniecznie odzwierciedlają oficjalne stanowisko Kolegium Europy Wschodniej oraz Fundacji im. Heinricha Bölla.