Niezależne życie niepełnosprawnych

Warszawskie Szkolenie „Niezależne życie osób niepełnosprawnych” to bardzo ciekawe i niesłychanie istotne wydarzenie. Jako Fundacja Zdrowie Jest Najważniejsze uczestniczyliśmy w nim dzięki zaproszeniu organizatorów: Fundacji „Centrum Praw Osób Niepełnosprawnych”, Pro Humanum oraz Fundacji im. Heinricha Bölla w Warszawie.

Szkolenie odbyło się 25 i 29 listopada 2019 roku w Centrum Wielokulturowym w Warszawie. Niezwykle merytorycznie i ciekawie poprowadził je Sławomir Besowski – Prezes Zarządu Fundacji „Centrum Praw Osób Niepełnosprawnych”.

Przedmiotem szkolenia była Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Omawialiśmy jej istotę oraz praktyczne zastosowanie w poszczególnych przypadkach i w określonych warunkach – przede wszystkim polskich.

Warszawskie szkolenie - co było w nim dla mnie ważne?

W zasadzie wszystko… Są jednak aspekty, które są dla mnie szczególnie istotne.

Podejście prawoczłowiecze, które mówi jasno o tym, iż powinny być egzekwowane prawa osób niepełnosprawnych, co ma zapewnić nam pełne włączenie we wszystkie aspekty życia społecznego – takie jak rodzina, szkoła, praca, społeczność etc. Społeczeństwo musi być w pełni świadome naszych praw i ma obowiązek ich przestrzegania. Dotyczy to także  wszystkich organów państwa (władz centralnych i terytorialnych), które są zobligowane naszą konwencją do stosowania i egzekwowania tychże praw, ale także do dostarczania pełnej i rzetelnej wiedzy na ten temat.

Mamy prawo do zakładania rodzin, rehabilitacji i odpowiedniej opieki medycznej, do edukacji i pracy, do mieszkania w społeczności lokalnej i wszystkich innych aktywności na równi z innymi.

Jakiś czas temu osoba uprawiająca zawód z branży pedagogiczno-psychologicznej wyraziła negatywną opinię na temat tego, iż bank niesamodzielnej (w sensie samoobsługi) osobie niepełnosprawnej ruchowo udzielił kredytu mieszkaniowego. Gwoli wyjaśnienia należy tutaj nadmienić, iż kredytobiorca jest osobą z wykształceniem wyższym i aktywną zawodowo.

Zatem dla banku, tak jak w każdym innym przypadku, istotne jest tutaj kryterium dochodowe. I słusznie! Osoba z branży uważa natomiast niepełnosprawność za kryterium przyznawania kredytu.

Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych w Artykule 12(5) wyraża się na ten temat jasno:

Państwa Strony podejmą wszelkie odpowiednie i efektywne środki, z uwzględnieniem postanowień niniejszego artykułu, celem zagwarantowania równego prawa osób niepełnosprawnych do posiadania i dziedziczenia własności, kontroli własnych spraw finansowych oraz do jednakowego dostępu do pożyczek bankowych, hipotecznych i innych form kredytów oraz zapewnią, że osoby niepełnosprawne nie będą samowolnie pozbawiane własności.

To pokazuje, jak bardzo istotna dla nas jest ta Konwencja. Powyższy przykład pokazuje, jak bardzo osoby niepełnosprawne narażone są jeszcze na dyskryminację, która przez opisywaną tutaj umowę międzynarodową, ratyfikowaną przez Polskę, jest stanowczo zakazana.

Zgodnie z Artykułem 91(2) Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (z zastrzeżeniami do artykułów: 23(1 a i b), 25a oraz oświadczenia interpretacyjnego do artykułu 12 Konwencji) Polska jest zobowiązana do jej przestrzegania.

Takie wydarzenia, jak Warszawskie Szkolenie „Niezależne życie osób niepełnosprawnych” pokazują nam, jaki jest stan faktyczny i ile jest jeszcze wyzwań przed nami. Dzięki nim uświadamiamy sobie, że każdego dnia i na wszystkich płaszczyznach musimy domagać się godności i wolności osobistej, swobody i niezależności – naszej podmiotowości.

Zakres szkolenia

Warto poznać zakres szkolenia, na który złożyła się następująca tematyka:

• Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych ONZ – paradygmat niepełnosprawności na miarę XXI wieku:
  • Rola ruchu osób niepełnosprawnych, wpływ na powstanie konwencji, organizacje mono i cross disability DPI (Disbled Peoples’ International), ENIL (European Network on Independent Living);
  • Działania ONZ poprzedzające konwencję, Dekada osób niepełnosprawnych ONZ, Standardowe zasady wyrównywania szans osobom niepełnosprawnym, Raporty Leonardo Despouy, Theresia Degener, Benqt Lindqvist, Karta praw ON, ADA American with Disablities Act;
  • Od modelu indywidualnego do społecznego i prawoczłowieczego niepełnosprawności;
  • Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych ONZ – zmiana paradygmatu niepełnosprawności na miarę XXI wieku (wprowadzenie, historia i stan wdrożenia na świecie i w Polsce),
• Równe traktowanie i niedyskryminacja – a ruch niezależnego życia, organizacja włączających usług wspierających w społeczności lokalnej:
  • Implikacje płynące z artykułu 5 KPON Równe traktowanie i niedyskryminacja oraz komentarza generalnego Komitetu do spraw praw osób niepełnosprawnych ONZ nr 6 do tegoż artykułu;
  • Organizacja wsparcia środowiskowego osób niepełnosprawnych na podstawie artykułu 19 KPON Niezależne życie oraz komentarza generalnego Komitetu do spraw praw osób niepełnosprawnych ONZ nr 5 do tegoż artykułu, opracowania ENIL (European Network on Independent Living), Ruch Niezależnego Życia, asystencja osobista ON – AOON, Centra Niezależnego Życia CNŻ.

Wymieniony program szkolenia uwzględnił obecną sytuację prawną osób niepełnosprawnych. Umożliwił nam zapoznanie się z takimi aspektami jak działania i polityki antydyskryminacyjne. Jasno zostało tutaj powiedziane, iż w szczególności należy uwzględniać specyfiki osób niepełnosprawnych. Pozwala to bowiem na przygotowanie nowoczesnych usług, których dofinansowanie jest już w znacznym stopniu oferowane przez programy rządowe, a w przyszłości zostanie rozszerzone.

Implikacją powyższego ma być stan faktyczny, w którym usługi te staną się ustawowym obowiązkiem samorządu. Organizatorzy szkolenia przygotowali dla nas niezwykle merytoryczne materiały. Przetłumaczone dokumenty źródłowe Komitetu do spraw praw osób niepełnosprawnych ONZ, które przygotowali znakomici wykładowcy i trenerzy z międzynarodowym doświadczeniem.

Relacja  ukazała się także na stronie Fundacji Zdrowie Jest Najważniejsze 2 grudnia 2019 r.