Garri Kasparow, Warszawa, 14 maja 2009, foto: Tomasz Kawka
Czwartek, 14.05.2009, po projekcji filmu W świętym ogniu rewolucji, reż. Masha Novikova, Holandia 2008, 113 min., godz. 18:00
KINOTEKA, Pałac Kultury i Nauki, Warszawa
Po polskiej premierze filmu Mashy Novikovej W świętym ogniu rewolucji Fundacja im. Heinricha Bölla zaprasza na spotkanie z bohaterem filmu – światowym szachistą i rosyjskim politykiem – Garrim Kasparowem, które poprowadzi Jacek Żakowski – dziennikarz i publicysta.
Spotkanie odbędzie się w językach: polskim, rosyjskim i angielskim.
O Garrim Kasparowie, filmie W świętym ogniu rewolucji i współczesnej Rosji specjalnie dla Planete Doc Review pisze Maria Przełomiec – dziennikarka specjalizująca się w tematyce związanej z krajami byłego ZSRR. Kolejny raz w ramach Planete Doc Review będziemy mogli zobaczyć film o Rosji. Film będący w pewien sposób uzupełnieniem tego, co na festiwalu oglądaliśmy rok temu.
Myślę o Durakowie – wiosce głupców Nino Kirtadze, opowiadającej o specyficznym ośrodku wychowawczym, wpajającym kult rządzonej silną ręką wielkiej, prawosławnej Rosji, Rublowce Irene Langemena, pokazującej słynną podmoskiewską miejscowość zamieszkałą przez rosyjskie elity rządowo-finansowo-kulturalne i resztkę dawnych mieszkańców, oraz Annie siedem lat na froncie Mashy Novikovej – dokumencie poświęconym zabitej w 2004 roku przez nieznanych sprawców dziennikarce Annie Politkowskiej.
Tegoroczny film W świętym ogniu rewolucji opowiada o rosyjskiej opozycji, a właściwie jej części skupionej dookoła światowej sławy szachisty Garriego Kasparowa.
Prawdę powiedziawszy, on sam zasługuje na osobny dokument. Urodzony w Baku chłopak, pół Żyd, pół Ormianin, który stracił ojca, gdy miał 7 lat, jako 17-latek został szachowym mistrzem świata juniorów. Potem przyszło mistrzostwo świata, tytuł arcymistrza. I tu w zasadzie powinien nastąpić happy end. Tylko że zamiast spokojnie i dostatnio żyć na Zachodzie, Garri Kasparow postanowił podjąć się gry najtrudniejszej, gry o rosyjską demokrację.
Po oficjalnym zakończeniu szachowej kariery w roku 2005 zgłosił gotowość kandydowania w wyborach prezydenckich. Jeździł po Rosji, próbował spotykać się z wyborcami, co skutecznie uniemożliwiały podporządkowane Kremlowi władze lokalne. Ostatecznie wraz z byłym wicepremierem Rosji Borysem Niemcowem, znanym obrońcą praw człowieka Lwem Ponomariowem (notabene niedawno dotkliwie pobitym w Moskwie przez nieznanych sprawców) i kilkoma innymi działaczami pozaparlamentarnej opozycji założył nowy ruch, rosyjską Solidarność.
Tym właśnie działaniom poświęcony jest przedstawiany w Warszawie film. Nie przypadkiem dokument pojawia się na warszawskim festiwalu w 2009 roku, czyli w 20. rocznicę zwycięstwa Solidarności. Do polskiego przykładu nawiązują w początkowej rozmowie bohaterowie filmu. Pewne analogie sugeruje zdjęcie Kasparowa z Janem Pawłem II. Garri Kasparow, będący zresztą honorowym gościem tegorocznych pokazów, najwyraźniej ma nadzieję na powtórzenie w Rosji polskiego fenomenu. Rzeczywiście widzimy w filmie rozpędzane przez milicję demonstracje, sfingowany proces. Na tym jednak podobieństwa się kończą. Geneza powstania rosyjskiej Solidarności jest zupełnie inna. To nie masowy ruch oddolny, ale ugrupowanie polityczne. Przypuszczalnie właśnie dlatego ma nieporównywalnie niższe poparcie niż jego polski pierwowzór.
Gdy słyszymy, jak podczas demonstracji w 2007 roku Kasparow obiecuje, że za rok nie będzie już w Rosji śladu po rządach Putina, możemy się tylko uśmiechnąć.
A właściwie mogliśmy, bo światowy kryzys ekonomiczny w sposób najbardziej zauważalny wypływa na kraje Europy Wschodniej, w tym Rosję. Jesienią w kilkunastu rosyjskich miastach doszło do pierwszych od lat oddolnie organizowanych manifestacji. Protestujący przeciwko podniesieniu ceł na samochody ludzie zwoływali się przez internet, przy pomocy SMS-ów. W trakcie kolejnych demonstracji do haseł ekonomicznych dołączyli żądanie polityczne – dymisji rządu Putina. Pytanie tylko, czy i w jakim stopniu podzielona rosyjska opozycja, w tym Solidarność Garriego Kasparowa, może wykorzystać tę szansę.
Relacja ze spotkania z publicznością festiwalową do pobrania w formacie PDF.