W dniach 2-6 października 2017 odbyła się podróż studyjna dla dwunastu młodych niemieckich dziennikarzy i dziennikarek, stypendystów i stypendystek Fundacji im. Heinricha Bölla, w ramach programu “Różnorodność w mediach, inne spojrzenie”. Celem ich pobytu w Warszawie było zapoznanie się z warunkami pracy mediów w Polsce oraz szeroko rozumianą sytuacją społeczno-polityczną, i tym samym przekazanie im merytorycznych podstaw do pracy dziennikarskiej w zakresie tematów związanych z Polską i stosunkami niemiecko-polskimi. Na koniec wizyty wszyscy uczestnicy mieli za zadanie napisanie portretu jednej z poznanych osób.
Podczas tygodniowego pobytu w Warszawie grupa wzięła udział w ponad 20 spotkaniach. Pierwszego dnia spotkała się z Obserwatorium Mediów Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka oraz z przedstawicielami mediów, zarówno mainstreamowych (Gazeta Wyborcza) jak i portali niezależnych (Dziennik Opinii, OKO.Press, Medium Publiczne). Zagranicznych gości interesowało przede wszystkim, na ile reforma mediów publicznych ma faktycznie wpływ na codzienną pracę dziennikarzy i dziennikarek w Polsce. W pozostałych dniach pod opieką merytoryczną Mohameda Amjahida, dziennikarza niemieckiego tygodnika DIE ZEIT, i Gerta Röhrborna z warszawskiego biura hbs, program wizyty obejmował szereg spotkań z ekspertami i ekspertkami z zakresu praw obywatelskich i praw kobiet, polityki miejskiej i zrównoważonego rozwoju.
Ze względu na wiek i pochodzenie uczestników, oprócz zagadnień z pracy dziennikarskiej, największe zainteresowanie wzbudziły dwa tematy. Pierwszy to prawa kobiet. 3 października, w rocznicę Czarnego Protestu, pomimo złej pogody, grupa wzięła udział w przemarszu kobiet ulicami centrum Warszawy. W rozmowach z przedstawicielkami Kongresu Kobiet, Polskiej Akademii Nauk, Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny oraz grupy Dziewuchy dziewuchom młodzi dziennikarze i dziennikarki bardzo dokładnie pytali o obecną sytuację dot. prawa reprodukcyjnego w Polsce i projekty ustaw zarówno zaostrzających jak i liberalizujących prawo aborcyjne, a także edukację równościową. Skłaniali się naturalnie bardziej ku argumentom feministek, niemniej jednak chcieli dowiedzieć się więcej na temat argumentów drugiej strony. Jedna z uczestniczek nawiązała kontakt z jedną z warszawskich organizacji tzw. „pro-life” i stworzyła portret jej przedstawicielki.
Program stypendialny “Różnorodność w mediach, inne spojrzenie” jest skierowany do młodych studentów i studentek z pochodzeniem imigranckim, którzy w przyszłości mają zwiększyć bardzo nierówną aktualnie reprezentację środowisk imigranckich w niemieckim systemie medialnym. Z tego względu zagadnienie polityki migracyjnej było bardzo istotną częścią programu wizyty. Poruszono je na dwóch odrębnych spotkaniach – z Mariuszem Kanią, dziennikarzem Działu Świat Gazety Wyborczej, oraz Aleksandrą Rybińską, dziennikarką portalu wPolityce.pl i tygodnika Sieci Prawdy. Rozmowy dotyczyły między innymi sposobów relacjonowania kryzysu migracyjnego w polskiej i niemieckiej debacie publicznej oraz praktyk przedstawiania przez dziennikarzy kontrowersyjnych tematów i własnych sądów w ramach polityki redakcyjnej. Zwłaszcza spotkanie z panią redaktor Rybińską, która jako dziecko wraz ze swoimi rodzicami-dziennikarzami jako uchodźczyni polityczna skorzystała z ochrony międzynarodowej w Niemczech, przerodziło się w gorącą dyskusję na temat zagrożenia płynącego z otwartej polityki przyjmowania uchodźców. Zwłaszcza obecnym uczestnikom i uczestniczkom wyznania muzułmańskiego trudno było wytrzymać konfrontację z osobą, która jako była uchodźczyni kwestionuje prawa do ochrony przeważającej większości dzisiejszych uchodźców z krajów arabskich i, w ich domniemaniu, zdaje się widzieć – lub może nawet oceniać – wszystkich muzułmanów przez pryzmat politycznego islamu i zagrożeń terrorystycznych w Europie.
W pozostałych spotkaniach z szeregiem organizacji, zajmujących się tematyką migracji, od oddolnych inicjatyw takich jak Dobrowolki, Refugees Welcome i Kuchnia Konfliktu począwszy, aż po Fundację Ocalenie, Polskie Forum Migracyjne oraz Stowarzyszenie Interwencji Prawnej i Helsińską Fundację Praw Człowieka, nasi goście z Niemiec dowiedzieli się więcej m.in. o sytuacji czeczeńskich uchodźców zatrzymywanych na granicy polsko-białoruskiej czy potencjalnych zagrożeniach dla imigrantów żyjących w Polsce. Skorzystali jednak najbardziej z rozmów z przedstawicielami inicjatyw wspierających uchodźców i imigrantów, którzy także dali świadectwa dość powszechnego zaangażowania niemałej części polskiego społeczeństwa w doraźną pomoc potrzebującym cudzoziemcom.
O tym, że całą wizytę możemy uznać za bardzo udaną, świadczą np. następujące komentarze uczestników i uczestniczek:
Podczas tego tygodnia nauczyłem się, że nie można oceniać Polski jedynie przez pryzmat polityki partii rządzącej. Poza neokonserwatywnymi tendencjami, charakterystycznymi dla pewnej części społeczeństwa, zaobserwowałem również żywo zaangażowane społeczeństwo obywatelskie, walczące o sprawy społeczne i przestrzeganie praw człowieka – Alexander Kauschanski, uczestnik projektu.
Dzięki podróży do Warszawy bardzo dużo się nauczyłam. Pomimo, że jesteśmy sąsiadami Polska nigdy wcześniej nie była na mojej mapie. Czuję, że chciałabym dowiedzieć się więcej o tym kraju, szczególnie o sytuacji socjoekonomicznej Polaków – to pozwoli mi lepiej zrozumieć motywację obywateli i procesy zachodzące w polskiej polityce – mówi Aleksandra Perlova, uczestniczka projektu.
Czekamy na efekty pracy naszych gości. Portrety najciekawszych osobowości ukażą się niebawem na blogu programu.
Tymczasem zapraszamy do wysłuchania rozmowy z dwójką uczestników projektu, Meliną Borcak i Tomerem Dotanem z audycji weekendowego poranka Radia TOK.FM z 15 października tutaj.
Galeria zdjęć z wizyty:
