9 maja 2014, godz. 15:15-16:30
Panel Centrum Edukacyjnego
Sala Kongresowa, Warszawa
Język nie tylko odwzorowuje, ale przede wszystkim kształtuje to, jak widzimy świat. Jego struktury, to, co jest w nim obecne, a co nie, określa nasz sposób postrzegania (w tym też wartościowania) rzeczywistości, zapewnia poczucie porządku, bezpieczeństwa, poczucie, że rozumiemy, co się wokół nas dzieje. Przestajemy zauważać, jak agresywny jest język względem kobiet. Patriarchalna kultura i historia utrzymywały model, zgodnie z którym kobiety, „ciche i pokornego serca”, nie zabierały głosu w przestrzeni publicznej. Wielowiekowa nieobecność w życiu politycznym i obywatelskim wykorzystywana była, i nadal jest, jako argument przeciwko wkraczaniu kobiet do władzy i rosnącej roli w „męskim świecie”. Czas uświadomić sobie, że utrwala władzę mężczyzn. Czas sprawić, by stał się przyjazny kobietom.
Panel dotyczy przyczyn, przejawów i skutków seksizmu obecnego w języku i dyskursie. Ekspertki na przykładach ukażą, jak utrwala on stereotypy, uprzedzenia i tradycyjny podział ról. Omówimy zjawisko niewidoczności, marginalizacji i dewaluacji kobiet na różnych poziomach języka i w codziennych sytuacjach. Przedstawimy założenia równościowej komunikacji, wolnej od agresji i stereotypów, by kobiety mogły na równych prawach funkcjonować w sferze publicznej i korzystać z jednakowych praw i wolności. Konieczność zmiany języka wynika z funkcji, jaką pełni w procesie budowania tożsamości, socjalizacji i sprawowania władzy w życiu prywatnym i publicznym.
Opowiemy o tym, jak ciągła konieczność dostosowywania się do „męskiego” języka, do mówienia o sobie w sposób niezgodny z własną tożsamością odbija się na postawach i przekonaniach dziewczynek. Na przykładach codziennych sytuacji pokażemy, jak mikroagresje w środowisku szkolnym prowadzą do dyskryminacji i przemocy wobec uczennic oraz zaproponujemy strategie komunikacje przydatne w edukacji antydyskryminacyjnej.
Podczas panelu przyjrzymy się relacjom nauczycielki - uczennice i budowaniu kobiecej (w feministycznym sensie) przestrzeni w szkole, także językowo. Porozmawiamy o dobrych praktykach do wykorzystania na lekcjach oraz przygotowywaniu materiałów dla nauczycielek zachęcając do współtworzeniu komunikacji wrażliwej genderowo.
Pragniemy skupić się na metodach budowy kompetencji przeciwdziałania dyskryminacji i umiejętności reagowania na przemoc werbalną. To niezbędny krok ku emancypacji i obaleniu stereotypów. Język wolny od opisanych dyskryminacji to korzyść dla zarówno kobiet, jak i mężczyzn.
Postulaty dot. równościowej komunikacji
Panel:
• Liliana Religa – absolwentka tłumaczeń specjalistycznych Uniwersytetu Warszawskiego i Gender Mainstreaming IBL PAN, autorka prac dyplomowych/artykułów o feminizacji języka, dyskursie feministycznym jako czynniku zmiany społecznej oraz performatywnym wymiarze haseł feministycznych.
• Małgorzata Borowska - politolożka, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego i London School of Economics. Trenerka i konsultantka – od 10 lat specjalizująca się w polityce równości szans. Przez siedem lat związana ze Stowarzyszeniem Szkoła Liderów, gdzie współtworzyła programy edukacyjne dla działaczy i działaczek publicznych. Współautorka podręcznika „Równość szans kobiet i mężczyzn. Poradnik dla instytucji rynku pracy” (MPiPS, Warszawa 2011). Dziennikarka i redaktorka – absolwentka Polskiej Szkoły Reportażu. Od 2013 r. współpracuje z Dużym Formatem GW.
• Marta Konarzewska - badaczka literatury, nauczycielka, pisarka i publicystka. Redaktora naczelna magazynu „Furia”, członkini redakcji pisma „Replika”. Współautorka książki „Zakazane miłości. Seksualność i inne tabu”. Publikowała m.in. w „Portrecie”, „Gazecie Wyborczej”, „Dzienniku Opinii”, publikacjach zbiorowych wydawnictwa Krytyki Politycznej („Edukacja”, „Holland”' „Schulz”). Współpracuje też z wydawnictwem Czarna Owca (redaktorka „Waginy” i „Mitu urody” Naomi Woolf). Prowadzi spotkania autorskie, klub czytelniczy i warsztaty literackie dla młodzieży.
• Ewa Rutkowska - absolwentka filozofii (UW) i Szkoły Nauk Społecznych (PAN). Współautorka m.in. poradnika dla nauczycieli i nauczycielek „Równa szkoła – edukacja wolna od dyskryminacji”, a także „Równościowego przedszkola”. Nauczycielka filozofii i etyki w gimnazjum.