Projekt zmiany ustawy o planowaniu rodziny - opinia prawna prof. Płatek

Bezpłatnie

Polska debata publiczna od wielu miesięcy koncentruje się wokół kwestii praw reprodukcyjnych w związku z inicjatywą obywatelską Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej „Stop Aborcji”. Projekt ma na celu wprowadzenie całkowitego zakazu przerywania ciąży i, zdaniem wielu środowisk eksperckich, ogranicza konstytucyjne prawo do samodzielnego, odpowiedzialnego, integralnego decydowania o swojej płodności, ciele, zdrowiu fizycznym i dobrostanie psychicznym i społecznym.

Prof. dr hab. Monika Płatek przygotowowała na zlecenie Instytutu Spraw Publicznych opinię prawną  na temat projektu Ustawy o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży  (Dz. U. nr 17 z 1993 r., poz. 78 ze zm.) oraz  ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U.  nr 88, poz. 553 ze zm.).

Publikacja powstała we współpracy z Fundacją im. Heinricha Bölla w ramach projektu „Równość płci w polskiej polityce publicznej”, który bada, jak równość płci, dyskryminacja ze względu na płeć i działania antydyskryminacyjne funkcjonują we współczesnej polskiej polityce.

Wnioski ekspertyzy prawnej:

1. Aborcja powinna być legalna, bezpieczna i rzadka.

2. Tak samo jak nikt nie ma obowiązku poddania się aborcji (ciężarna może zdecydować, że wybiera utratę zdrowia lub śmierć), tak samo nie można ciężarnej na  śmierć i utratę zdrowia skazywać, odmawiając  jej terminacji ciąży. Nie można za ciężarną decydować ani o jej płodności, ani o jej życiu.

3. Projekt ustawy nacechowany jest ideologicznie wizją religijną, prezentowaną współcześnie przez Kościół katolicki w Polsce.

4. Zgłoszony, pod pretekstem ochrony życia, projekt ustawy  godzi w godność człowieka, zdrowie kobiet i płodów w okresie prenatalnym, a także w ich życie. 

5. Ochrona życia realizuje się poprzez wypełnienie zobowiązania władzy do zapewnienia ludziom prawa do podejmowania odpowiedzialnych decyzji w kwestii prokreacji. Wymaga to od władzy wywiązania się ze spoczywającego na  niej obowiązku przestrzegania praw reprodukcyjnych kobiet i mężczyzn, a więc zapewnienia dostępu do wiedzy, bezpłatnych badań, w tym badań prenatalnych, środków antykoncepcyjnych, w tym antykoncepcji awaryjnej.

6. Ochrona życia i zdrowia wymaga polityki społecznej gwarantującej przestrzeganie autonomii seksualnej kobiet i mężczyzn, chroniącej kobiety i mężczyzn przed gwałtami i innymi formami przemocy seksualnej. Koniecznym jest zapewnienie równej partycypacji w życiu społecznym osobom urodzonym z wadami genetycznymi.

7. Kto kontroluje płodność człowieka, kontroluje jego życie. Z przyrodzonej człowiekowi godności płynie wymóg respektowania przez władzę decyzji ludzi, co do ich płodności i prokreacji. Wynika z niej również dopuszczalność terminacji ciąży, gdy  ciężarna uzna, iż nie jest w stanie jej kontynuować.
 
8. Traktowanie praw reprodukcyjnych w kontekście problemów demograficznych jest niedopuszczalną instrumentalizacją człowieka.

9. Prawo karne stanowi ultima ratio. Oznacza to, że po przepisy i sankcje kryminalne sięga się dla rozwiązania społecznej kwestii tylko wówczas, gdy żadne inne dziedziny prawa nie nadają się do zastosowania. Tymczasem projekt Ordo iuris et consortium idzie w kierunku uznanym za niedopuszczalny w ramach zasad dobrej legislacji.  Zastępuje obowiązek badań prenatalnych prawdopodobieństwem sankcji karnej za ich przeprowadzenie.  Jest to sprzeczne z zasadami dobrej legislacji. Projekt ten odbiera prawa, do których przestrzegania władza jest zobowiązana i stwarza zagrożenie kryminalizacji procesów biologicznych nierozerwalnie związanych z ciążą (średnio co czwarta ciąża kończy się samoistnym poronieniem; w jeszcze większym stopniu dotyczy to komórek na etapie rozwoju cytoblasty i zarodka).

10. Projekt zakazuje wszelkiej aborcji. Wyklucza terminację ciąży, do której doszło w wyniku gwałtu, zagrażającej życiu ciężarnej kobiety oraz w przypadku ciężko chorego, zdeformowanego płodu. Projekt konsekwentnie kryminalizuje poronienie, czyniąc przedmiotem dochodzenia prokuratorskiego naturę poronienia.

11. Projekt tworzy sztuczną definicję chwili poczęcia człowieka, zakładając, iż człowiek zaczyna się w momencie połączenia w jajowodzie komórki męskiej i żeńskiej. Poczęcie nie jest chwilą, jest procesem. Procesem biologicznym, który zanim blastocysta zagnieździ się w macicy trwa od 3 do 10 dni. Także i wówczas proces ten nie jest zakończony.

12. Projekt przewiduje odpowiedzialność karną kobiety ciężarnej za poronienie, jeśli prokurator i sąd dojdą do wniosku, że poronienie nie było samoistne. Tej samej odpowiedzialności podlega każdy, kogo można podejrzewać i obciążyć odpowiedzialnością za poronienie - ciężarna po poronieniu i osoby, które można uznać za współwinne lub pomocnicy, a także lekarze.

13. Projekt lekceważy zobowiązanie do zagwarantowania ludziom wiedzy z zakresu biologii rozrodu wolnej od indoktrynacji.  

Projekt ustawy Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej „Stop Aborcji” do pobrania tutaj.

Projekt Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej "Ratujmy kobiety" - ustawa o prawach kobiet i świadomym rodzicielstwie

Zawarte w tekście poglądy i konkluzje wyraąają opinie autorki i nie muszą odzwierciedlać oficjalnego stanowiska Fundacji im. Heinricha Bölla.

Product details
Date of Publication
2016
Publisher
Instytut Spraw Publicznych
Number of Pages
58
Licence
Language of publication
Polski
ISBN / DOI
978-83-7689-298-6
Spis treści

I. Część ogólna 5
1. Przedmiot i zakres opinii 5
2. Podstawowe wnioski z opinii 7
3. Podstawowe skutki projektu 13
II. Część szczegółowa 27
4. Zmiana nazwy zmieniająca ratio legis ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. z 1993 r. nr 17, poz. 78 ze zm.) 27
5. Zmiana w treści preambuły eliminująca prawo do samodzielnych decyzji związanych z prokreacją 40
6. Zmiana treści art. 1 ustawy o planowaniu rodziny 43
7. Eliminacja badań prenatalnych i uregulowanie statusu materialnego i opiekuńczego rodzin z dziećmi dotkniętymi ciężkim upośledzeniem
i pochodzących ze zgwałcenia 44
8. Zakaz terminacji ciąży. Eliminacja przepisów dopuszczających przerwanie ciąży 46
9. Nauczanie respektujące normy moralne rodziców i wrażliwość uczniów (art. 1 ust. 5 projektu) 48
10. Wprowadzenie do art. 115 § 23 Kodeksu karnego definicji „dziecka poczętego” i „człowieka” jako „chwili połączenia się żeńskiej i męskiej
komórki rozrodczej” 49
11. Kryminalizacja poronienia, powikłań ciążowych i usunięcia ciąży.
Objęcie odpowiedzialnością karną ciężarnej i osób w jej kręgu niosących pomoc, wsparcie oraz świadczenie medyczne 50
Nota o autorce 57