Stanowisko Fundacji na rzecz Różnorodności Społecznej (FRS) w sprawie ataków na społeczność romską
W ciągu ostatniego miesiąca w Republice Czeskiej regularnie odbywają się wiece i zgromadzenia głoszące treści rasistowskie przeciwko Romom. Podczas wiecu 22 czerwca w miejscowości Duchov około tysiąca zwolenników Partii Robotniczej Sprawiedliwości Społecznej będącej następczynią zdelegalizowanej nacjonalistycznej Partii Robotniczej, skandowało rasistowskie, nacjonalistyczne i wrogie wobec Romów hasła. Zgromadzenie przekształciło się w bójki z policją, ofiarą padło kilku policjantów, dziennikarz oraz aresztowano 22 osoby. Skanowano hasła „Cyganie do komór gazowych” i widać było hitlerowskie pozdrowienia. Grupy neonazistów starały się przedrzeć przez chronione przez policję ulice i zaatakować festiwal odbywający się przy osiedlu zamieszkałym przez Romów pod hasłem „Pokój między ludźmi i pokojowe współistnienie w Duchcov”. Festiwal zorganizowany był celem zbliżenia do siebie społeczności czeskiej i romskiej, integracji i rozpoczęcia dialogu pomiędzy sąsiadami.
Podobne wydarzenia miały miejsce 6 lipca w Czeskich Budziejowicach (České Budějovice), gdzie policja aresztowała 136 agresywnych demonstrantów. Celem neonazistów także tutaj było przebicie się z bronią do zamieszkałych przez Romów ulic na osiedlu Máj. W Czeskich Budziejowicach podobne wydarzenia też miały miejsce tydzień wcześniej i zapowiadane są przez nacjonalistów na najbliższy weekend.
Mimo, że sąsiadowanie Romów z Czechami rodziło napięcia, to bieżące wydarzenia integrują społeczność w obliczu zagrożenia z zewnątrz. Ważnym kontekstem obecnej sytuacji jest absolutny brak działań integrujących społeczność romską lub przeciwdziałających uprzedzeniom. Wręcz przeciwnie, dzieci romskie posyłane są do oddzielnych klas w szkołach i izolowane od czeskich rówieśników. Obecnie rodziny romskie wysyłają swoje dzieci do krewnych poza miastem w obawie przed przemocą.
Sytuacja w Budziejowicach nie jest wyizolowanym czeskim wydarzeniem, ale powinna być rozpatrywana w szerszym kontekście wzrostu aktywności ruchów skrajnie prawicowych, neonazistowskich, oraz wrogiego podejścia do integracji mniejszości w wielu krajach Europy. W Polsce likwidacja osiedla romskiego we
Wrocławiu, ataki rasistowskie w Białymstoku i ignorancja prokuratury w obliczu przejawów antysemityzmu i mowie nienawiści stanowią zagrożenie dla demokracji i pokojowego współistnienia różnych grup społecznych.
Apelujemy do mediów o nagłaśnianie przejawów rasizmu i ksenofobii oraz odpowiedzialne prowadzenie debaty o różnorodności społecznej. Apelujemy o wnikliwe i krytyczne przyjrzenie się tematom takim jakim jak integracja mniejszości społecznych, wzmacnianie się ruchów nacjonalistycznych, przejawy rasizmu i przemocy na tle pochodzenia narodowego, rasowego, etnicznego. Jako problem oceniamy tolerancję wobec eskalacji ksenofobicznej przemocy oraz akceptację mowy nienawiści i obecności ugrupowań neonazistowskich w sferze publicznej, czego ostatnie wydarzenia w Czechach są alarmujących przykładem.
Apelujemy do sądów i prokuratorów o skuteczne ściganie i adekwatne stosowanie prawa wobec osób i ugrupowań podsycających nienawiść i szerzących poglądy odwołujące się do ideologii i symboliki neonazistowskiej.
Apelujemy do władz rządowych i samorządowych o przygotowywanie i wdrażanie programów prewencyjnych, mających na celu wsparcie integracji społecznej oraz zapobieganie przemocy motywowanej uprzedzeniami i nienawiścią.
Podpisujemy się pod oświadczeniem Europejskiego Ruchu przeciwko Rasizmowi (EGAM) wzywającym instytucje międzynarodowe oraz władze czeskie do nieignorowania żadnego przejawu rasistowskiej przemocy i ideologii. Wierzymy, że dialog i stanowcze działania, których obecnie brak, są niezbędne do zapobieżenia tragedii.
Zarząd Fundacji na rzecz Różnorodności Społecznej
dr Tadeusz Czekaj, Dyrektor Romskiego Instytutu Historycznego
Stowarzyszenie Romów w Polsce
Fundacja Dialog-Pheniben
Stowarzyszenie Interwencji Prawnej
Otwarta Rzeczpospolita – Stowarzyszenie przeciw antysemityzmowi i ksenofobii:
Informacje zaczerpnięte z angielskojęzycznej wersji serwisu http://www.romea.cz/ oraz aktywistów obecnych
w miejscach wydarzeń.
Oświadczenie Europejskiego Ruchu przeciwko Rasizmowi (EGAM)
EGAM wzywa czeskie i europejskie władze do natychmiastowych działań mających na celu zaprzestanie rasistowskiej przemocy wobec Romów.
Pełna treść oświadczenia w PDF.
EGAM solidaryzuje się z osobami będącymi celem ataków grup neo-nazistowskich.
Władze muszą wykorzystać wszystkie możliwe prawne środki ochrony ludzi przed przemocą, szczególnie w sytuacji, gdy przemoc ta jest motywowana rasizmem jak w przypadku mających miejsce w Czechach atakach na Romów. Zadaniem władz jest także działanie zapobiegawcze polegające na zatrzymaniu, aresztowaniu i rozwiązaniu grup zagrażających demokracji i bezpieczeństwu. Społeczności Romskie stają się celem coraz większej ilości brutalnych ataków, które podważają fundamentalne poczucie bezpiecznej egzystencji całych
grup i osób do nich przynależących.
Republika Czeska jest w ostatnim czasie miejscem powtarzających się brutalnych ataków na społeczność romską przez prawicowe bojówki i lokalnych przestępców. W miastach jak Czeskie Budziejowice ataki mają miejsce każdego tygodnia.Skrajnie prawicowe organizacje zapowiedziały regularne naloty na osiedla zamieszkiwane przez społeczność romską. Pojawiły się wezwania do organizacji antyromskich wieców 24 sierpnia w wielu miastach Czech.
W obliczu nieustającej sytuacji zagrożenia, grupy prawnoczłowiecze i organizacje romskie zdecydowały się na samodzielne działania na rzecz obywateli i obywatelek pozbawionych ochrony: swoją osobistą obecnością tworzą „ludzki mur” wokół Romów, którym grożono śmiercią. Niestety, czeskie władze nie wspierają działań aktywistów.
Europejski Trybunał Praw Człowieka w sprawie z 2012 r. Vona przeciwko Węgrom orzekł:
„Państwo nie musi czekać z podjęciem odpowiednich środków do momentu aż dany podmiot użyje siły. Nawet, jeżeli stowarzyszenie polityczne nie podjęło próby przejęcia władzy i groźba realizacji głoszonych poglądów nie jest bardzo bliska, państwo ma prawo przedsięwziąć działania prewencyjne, aby chronić demokrację, jeżeli stowarzyszenie takie podejmuje w przestrzeni publicznej konkretne działania w celu realizacji polityki niezgodnej ze standardami Konwencji. Nie doszło do faktycznych aktów przemocy podczas wieców, ale nie da się ustalić, czy wynika to z obecności policji, czy nie.”
EGAM wzywa UE wraz z państwami członkowskimi do nieignorowania rasistowskiej przemocy mającej miejsce w państwach Unii i porzucenia argumentacji niewtrącania się w sprawy wewnętrzne dotyczące „delikatnych” kwestii np. związanych z rasizmem wobec Romów.
EGAM wzywa OBWE do wdrożenia mechanizmów wczesnego ostrzegania i interwencji, aby zapobiegać wzrostowi rasistowskiej przemocy w Czechach.
Kontakt:
Benjamin Abtan
Prezes European Grassroots Antiracist Movement – EGAM
@ : benjamin_abtan@yahoo.fr
Katarzyna Kubin
Członkini Zarządu European Grassroots Antiracist Movement – EGAM
Prezes Zarządu Fundacji na rzecz Różnorodności Społecznej (FRS)
@ : kkubin@ffrs.org.pl
www.ffrs.org.pl