Czy polityka energetyczna to tylko polityczne i ekonomiczne strategie, czy raczej nasze codzienne zachowania, świadomość i postrzeganie świata? Jak bardzo edukacja może wpłynąć na zachowania społeczne? Jak połączyć naukę języka z wiedzą z zakresu odnawialnych źródeł energii? Polsko-niemiecki projekt edukacyjny dla uczniów i uczennic gimnazjów obejmował konkurs, obóz naukowy i warsztaty. Fundacja im. Heinricha Bölla jako jeden z partnerów wsparła debatę publiczną na temat energii i polityki energetycznej z udziałem przedstawicielek i przedstawicieli think tanków i mediów z Polski i Niemiec.
Te treści zewnętrzne wymagają Twojej zgody. Prosimy o zapoznanie się z naszą polityką prywatności.
Open external content on original site
W debacie moderowanej przez Piotra Burasa, dyrektora Warszawskiego biura European Council on Foreign Relations (ECFR) uczestniczyli:
- Markus Bruggaier, drugi waltornista w Staatskapele Berlin, inicjator projektu Orkiestra zmian
- Ilona Otto, ekspertka Poczdamskiego Instytutu Badań Skutków Zmian Klimatu zajmująca się badaniem społecznych i ekonomicznych następstw zmian klimatu
- Alicja Osińska, uczennica Zespołu Szkół nr 55 w Warszawie
- Melinda Pascal Remuss, uczennica Gimnazjum w Uetze
- Sven Prien-Ribcke, koordynator międzyprzedmiotowego programu studiów Nauka ponosi odpowiedzialność na Uniwersytecie Leuphana w Luneburgu
- Adrianna Skorupska, analityczka w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych (PISM) zajmująca się m.in. badaniem zaangażowania władz lokalnych w projekty energetyczne
- Ewa Sufin-Jacquemart, prezeska zarządu Fundacji Strefa Zieleni, socjolożka, aktywistka Partii Zieloni.
Punktem wyjścia do dyskusji były pytania dotyczące potrzeby ekologicznej transformacji naszego życia, wpływu edukacji na nasze codzienne zachowania, świadomość i postrzeganie świata. Dzięki bardzo szerokiemu spektrum obszarów zainteresowania uczestników dyskusji udało się uzyskać obszerny obraz założeń, celów i sposobów działania jako odpowiedź na postawione pytania.
Sven Prien-Ribcke starał się pokazać siłę i sens społecznej działalności na podstawie sukcesu niemieckiej transformacji energetycznej (Energiewende), która początkowo w porównaniu z siłą lobby energetycznego wydawała się projektem skazanym na porażkę. Jest to przykład na to, iż można kształtować kraj poprzez ruchy społeczne, że zaangażowanie obywatelek i obywateli może mieć wymierny wpływ na kierunki rozwoju w różnych dziedzinach. Stąd niezwykle istotne jest uświadomienie społeczeństwu wagi jego aktywnej postawy.
Nawiązując do tego, Ilona Otto przedstawiła dwie zasady funkcjonujące w ekonomii instytucjonalnej, którą zajmuje się w swojej pracy badawczej, tj. prawo modeli mentalnych i zmiany instytucjonalnej. Modele mentalne powstają w naszych umysłach i definiują zachowania. Są one indywidualne dla każdego człowieka, wiążą zjawiska w związki przyczynowo-skutkowe i kształtują się poprzez doświadczenie, edukację oraz socjalizację. To one determinują m.in. stosunek do środowiska naturalnego. Według drugiej zasady - zmiany instytucjonalnej - modyfikacje zwyczajów, norm i tradycji zachodzą niezwykle wolno. Czasem potrzeba nawet trzech pokoleń, aby dokonały się trwałe zmiany w postrzeganiu pewnych zjawisk. W związku z tym, dopiero pokolenie dzisiejszych uczniów i dzieci ma szanse w pełni wdrożyć i rozwinąć zrównoważony system społeczno-ekologiczny. To, co dla starszych jest nowością, dla najmłodszych będzie czymś naturalnym.
W rozmowach i dyskusjach o ekologii często pojawia się zarzut, że jest ona luksusem, na który pozwolić mogą sobie wyłącznie bogaci oraz że ekologia łączy się z pasmem wyrzeczeń. Jak przekonać społeczeństwo do przyjaznego środowisku trybu życia? Zdaniem Svena Prien-Ribcke decydującym punktem jest uświadomienie sobie, że ekologia prowadzi do zrównoważonego rozwoju, a więc pośrednio także do sprawiedliwości społecznej, rozumianej jako odpowiedzialność w stosunku do późniejszych pokoleń, ale także w kontekście globalnym. Jak powinien być ułożony porządek społeczny świata, aby można było o nim mówić z perspektywy sprawiedliwości społecznej? W społeczeństwach rozwiniętych zaczyna funkcjonować zasada „mniej znaczy więcej”, bo więcej nie zawsze przybliża nas do celu, a wręcz może nas od niego oddalić. Według badań konsumpcja nie poprawia samopoczucia.
Nawiązując do negatywnych konotacji, które wywołuje proekologiczny styl życia, Markus Bruggaier prezentował projekty, w które zaangażowała się grupa muzyków słynnej Staatskapelle Berlin i przekonywał, że ekologia jest tematem przyszłości. Celem prowadzonego przez niego projektu „Orkiestra Zmiany” jest m.in. zainspirowanie innych do działań proekologicznych. Poprzez organizowanie koncertów symfonicznych w różnych, nietypowych miejscach muzycy chcą pokazać, że bycie Eko daje radość, i zachęcić w ten sposób do rozwijania własnych projektów i ich realizacji.
Dyskusja na temat ekologii nie jest wyłącznie dyskusją ideologiczną, inwestowanie w technologie odnawialne jest także głęboko uzasadnione z perspektywy finansowej. Inwestycje w odnawialne źródła energii na poziomie samorządów mają uzasadnienie ekonomiczne, a efektywność energetyczna przekłada się wprost proporcjonalnie na ich zamożność. Adrianna Skorupska przekonywała, że energetyka z odnawialnych źródeł, także z tego punktu widzenia, jest tematem perspektywicznym. Niezwykle istotna jest tu jednak kwestia informacji, edukacji i przede wszystkim wymiany doświadczeń z innymi regionami.
O wielkiej wadze wymiany dobrych praktyk i edukacji przekonywały także najmłodsze panelistki, Alicja Osińska i Melinda Pascal Remuss, uczennice gimnazjów, uczestniczki warsztatów edukacyjnych zorganizowanych przez Instytut Goethego w ramach obszernego projektu Energia/Energie. Pięciodniowy pobyt w Krzyżowej pozwalał na liczne dyskusje na tematy ekologiczne oraz współpracę podczas zajęć praktycznych.
W odpowiedzi na prowokacyjnie zadane pytanie o wpływ pojedynczych aktywności na tak złożony proces, jakim jest zmiana klimatu, Ewa Sufin-Jacquemart stwierdziła, że dzisiejsze pokolenie uczniów będzie zmuszone do podjęcia działań i zmiany zachowań na proekologiczne. Świat naukowy jest dzisiaj bowiem zgodny co do zmian zachodzących na ziemi i negatywnego wpływu działalności człowieka na środowisko naturalne. Z tego powodu konieczne są inicjatywy społeczne wpływające na zachowania innych, aktywizujące społeczności lokalne.
Wszyscy uczestnicy panelu zgodzili się, że szeroko pojęta edukacja, uświadamianie i wymiana doświadczeń będą kluczem do zmiany zachowań społecznych na proekologiczne.
Debatę zorganizowano w ramach projektu "Edukacja z energią" realizowanego przez Goethe Institut i Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej przy wsparciu m.in. Fundacji im. Heinricha Bölla.
O projekcie
Celem projektu jest – w ramach lekcji języka niemieckiego – zainteresowanie uczniów aktualnymi tematami dotyczącymi społeczeństwa i środowiska naturalnego, co przyczynia się do wzrostu zainteresowania nauką języków obcych, jak i wspiera rozwój myślenia w kategoriach społecznych. Równocześnie uczniowie zajmują się takimi tematami jak odnawialne źródła energii i zmiana klimatu, które są ważne nie tylko w kontekście Niemiec, ale również Polski i związane bezpośrednio z życiem codziennym.
Grupa docelowa: polscy uczniowie w wieku od 13 do 16 lat na poziomie językowym A2 (razem 32 uczniów - 16 z Polski i 16 z Niemiec)
Ramy czasowe: grudzień 2014 – listopad 2015
Miejsce: głównie Warszawa
Projekt składa się z 4 modułów:
1. Konkurs na temat energii
2. Obóz naukowy dla uczniów
3. Debata publiczna
4. Warsztaty dla nauczycieli
W ramach projektu odbędą się jesienią 2015 r. warsztaty dla nauczycielek i nauczycielii. Powstaną także bezpłatne materiały dydaktyczne do zastosowania na lekcjach w polskich gimnazjach.