Media tworzą obraz świata. O ile ważny jest dobór tematów, poruszanych w programach radiowych czy telewizyjnych oraz na łamach prasy czy w portalach internetowych, o tyle kluczowe znaczenie ma to, kto zabiera głos na dany temat. Badania pokazują, że media często niestety zniekształcają debatę publiczną zapraszając do jej udziału regularnie tę samą grupę, w dodatku jednorodną.
Globalne monitoringi mediów od lat pokazują stałą tendencję – średnio co 5 osoba pojawiająca się w programach publicystycznych to kobieta. Podobnie jest w Polsce, przy czym statystyka pogarsza się w okresie kampanii. Analiza rocznego monitoringu (kwiecień 2014 r. – marzec 2015 r.) czternastu telewizyjnych i radiowych wykazała, że w podziale procentowym kobiety występowały znacznie rzadziej (13%) niż mężczyźni (87%).
„Media są znacznie bardziej męskie niż świat, który opisują: w Sejmie kobiety to 24%, a w mediach polityczki stanowią 11%. Ekspertek w mediach jest tylko 19% , choć osób z wyższym wykształceniem jest zdecydowanie więcej wśród kobiet – 18,5% niż wśród mężczyzn – 12,3%.”, film „Media bez kobiet. Tak ma być? Mateusza Pacewicza przygotowany na V Kongres Kobiet
Do tego dochodzą badania jakościowe pokazujące, że także tematy podlegają płciowemu zróżnicowaniu i to mężczyźni zajmują się „twardymi” tematami jako gospodarka, polityka, prawo, a dziennikarkom oddaje się sprawy społeczne i obyczajowe. Kobiety w dziennikach telewizyjnych najczęściej przyjmują rolę sąsiadki, świadkini czy bohaterki ulicznych sond. Raport Europejskiego Instytutu ds. Równości Płci o reprezentacji w 99 europejskich mediach dowiódł dysproporcji w strukturze zawodowej - na wszystkich stanowiskach decyzyjnych kobiety stanowią 30 proc., na najwyższych jedynie 16 proc.
Wyniki największego, cyklicznego badania Global Media Monitoring pod kątem wpływu komunikatów medialnych na stereotypy płci <kolor żółty oznacza umocnienie stereotypów, niebieski – zwalczanie, zielony – neutralność> (dane z ostatniej analizy z 2010 roku)
W świetle tych faktów widać, że do rzeczywistej równowagi w debacie publicznej jest jeszcze daleka droga. Niewystarczająca i stereotypowa reprezentacja kobiet w mediach, na konferencjach eksperckich, debatach i spotkaniach otwartych sprawia, że szereg ważnych dla całego społeczeństwa problemów, argumentów nie ma szans przebicia się do opinii publicznej. A przecież tylko wzmocnienie różnorodnych głosów w dyskursie, a dalej w instytucjach i przedsiębiorstwach, zagwarantuje zróżnicowany punkt widzenia na ważne społecznie problemy i sposoby ich rozwiązania, oraz uwzględnienie potrzeb różnych grup społecznych przy tworzeniu strategii centralnych i samorządowych.
Projekt "Głos kobiet się liczy" realizowany przez Krytykę Polityczną w kooperacji z m.in. Fundacją im. Heinricha Bölla, jest częścią szerokiego przedsięwzięcia, na które składa się rozbudowanie i promocję ekspertek z różnych dziedzin dla przełamania męskiej dominacji i wzmocnienia obecności kobiet w debacie publicznej. Bazę Ekspertki.org upowszechniała już kampania społeczna, 2-dniowa międzynarodowa konferencja, cykl spotkań w całej Polsce (szczegóły).
Działania mają na celu pogłębienie dyskusji o obecności kobiet w szeroko rozumianej debacie publicznej oraz ułatwienie mediom, organizacjom i instytucjom kontakt ze specjalistkami. Podczas spotkań przekazane są przykłady rozwiązań umożliwiających przygotowywanie rzetelnych, ciekawych i pogłębionych materiałów dziennikarskich uwzględniających perspektywę równości płci w każdym aspekcie życia publicznego i politycznego.
W weekend 23-25 października 2015 roku w Warszawie odbyły się dzięki wsparciu Fundacji warsztaty „Czy różnorodność wzbogaca media?” poświęcone tematyce równości w debacie medialnej i angażowaniu mediów do korzystania z bazy, do poszerzania grona ekspertek zapraszanych do mediów, do wypowiadania się w prasie, do komentowania rzeczywistości społeczno-politycznej.
W warsztatach uczestniczyły osoby współpracujące z takimi mediami jak: TVP, Polskapresse, Polskie Radio 24, Monitor Wołyński, Nowy Tydzień w Lublinie, Wywrota, gazetacodzienna.pl w Cieszynie, TVP Kultura, Ha!art, Radio Wrocław, 300polityka.pl. Spotkały się z Elizą Michalik na dyskusję o tym, jak bogactwo perspektyw służy mediom. Podczas przeglądu prasy z Agnieszką Lichnerowicz analizowano obrazy, jaki kreują media, a w czasie warsztatu z Katarzyną Dułak bliżej testowano, czym jest „eksperckość”. Joanna Piotrowska przybliżyła rozwiązania wspierające równość i promujące różnorodność stosowane w medium publicznych jaki jest BBC, a Anna Dryjańska zaprezentowała wyniki badań #MediaBezKobiet.
Z jednej strony dziennikarze i wydawcy nie są obojętni na wyniki badań pokazujące jasno, że w najważniejszych programach publicystycznych pojawia się zaledwie kilkanaście procent kobiet, z drugiej pracując często pod presją czasu, szukając eksperta, który wypowie się w programie czy wypowie na potrzeby artykułu prasowego, sięgają po poznane osoby, czyli najczęściej mężczyzn. Warsztaty były okazją do szczerej rozmowy nad tym, czy i jak można przezwyciężyć ten problem.
Obok wyzwania, jakim jest istnienie legendarnych już „notesów” redakcyjnych, w których znajdują się telefony do grupy tych samych od lat rozmówców, długo dyskutowano o trudzie pracy z osobami bez doświadczenia medialnego. Wydawcy czy dziennikarze oczekują, że wypowiedzi zmieszczą się „w setce”, a więc będą krótkie i zakończone bon motem. Ekspertki bez obycia z kamerą mogą być wtedy zawiedzione, że ich słowa przycięto i/lub wyjęto z kontekstu. Oznacza to konieczność przygotowania takiego pola współpracy między mediami a ekspertkami, który zagwarantuje zarówno cenny i satysfakcjonujący obie strony komentarz, jak i wzajemne zaufanie.
Październikowe warsztaty były okazją do środowiskowej dyskusji na temat nie tylko obecności kobiet w debacie publicznej, ale też standardów pracy w mediach, etyki dziennikarskiej, możliwych rozwiązań, które mogą pomagać wydawcom i dziennikarzom efektywnie odpowiadać na potrzebę bardziej sprawiedliwej reprezentacji w mediach. Uczestniczki i uczestnicy spotkania wyrazili zainteresowanie kontynuowaniem dyskusji na temat standardów pracy w mediach z uwzględnieniem zasady równości.
