23.06.2016, godz. 11:00 - 13:00
Sejm RP, sala 118/bud. C
ul. Wiejska 4/6/8, Warszawa
Czy w ujęciu globalnym węgiel ustępuje ze sceny i można mówić o trwałym trendzie spadkowym? Czy inwestycje w wydobycie i spalanie węgla da się pogodzić z rozwojem odnawialnych źródeł energii? Jakie są kompleksowe - ekonomiczne, społeczne i środowiskowe -koszty gospodarki opartej na węglu? Jakie zaś mogą być zyski przejścia na gospodarkę niskoemisyjną? Co w praktyce oznacza paryskie ustalenie, że każdy kraj ma dobrowolnie wyznaczyć sobie cel redukcji emisji i jak Polska widzi swoją rolę w tych globalnych zamierzeniach i działaniach? Te pytania stanowiły punkt wyjścia do otwartej debaty w Sejmie, organizowanej wspólnie z Kołem Poselskim Klubu .Nowoczesna.
Wiosną tego roku Fundacja im. Heinricha Bölla wydała polską edycję Atlasu węgla, publikację pokazującą wpływ energetyki węglowej na zdrowie, środowisko, politykę, prawa człowieka i rynek pracy w perspektywie globalnej. W czasie spotkania w Sejmie zaproszeni autorzy i autorki Atlasu zaprezentowali jego główne tezy i wspólnie z przedstawicielami Ministerstwa Środowiska, zaangażowanymi w realizację polityki klimatycznej oraz ekspert(k)ami ds. energetyki dyskutowali na temat zysków i strat związanych z użyciem węgla na świecie.
Polecamy lekturę Atlasu online w przystępnym dossier.
Program (do pobrania w PDF)
Otwarcie debaty:
Monika Rosa, Posłanka na Sejm RP, .Nowoczesna
Małgorzata Kopka, p.o. Dyrektorka Fundacji im. Heinricha Bölla w Warszawie
Prezentacja Atlasu węgla
dr Stefanie Groll, Referentka ds. Ekologii i Zrównoważonego Rozwoju, Fundacja im. Heinricha Bölla w Berlinie
Panel dyskusyjny: Węgiel dzisiaj i jutro - perspektywa globalna
Monika Rosa, Posłanka na Sejm RP, .Nowoczesna
Paweł Sałek, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska, Pełnomocnik rządu ds. Polityki Klimatycznej
Arne Jungjohann, współautor Atlasu węgla
dr Michał Wilczyński, ekspert ds. paliw i energii, były Główny Geolog Kraju, współautor Atlasu węgla
Tomasz Chmal, ekspert ds. bezpieczeństwa energetycznego i surowcowego państwa, Narodowe Centrum Studiów Strategicznych
Moderator: Paweł Rabiej, .Nowoczesna
Spotkanie prowadzone w języku polskim i angielskim z tłumaczeniem symultanicznym.
Tło:
Co sekundę na świecie spala się 253 ton węgla. To kontrowersyjne paliwo zmieniło w ciągu ostatnich ponad stu lat Ziemię i jej populację. Rozwój przemysłu opartego na węglu kamiennym przekształcił struktury społeczne i polityczne, ale także krajobraz i środowisko; węgiel w znacznym stopniu przyczynia się również do zmian klimatu - globalnie jest odpowiedzialny za 43% emisji dwutlenku węgla i nieco ponad jedną czwartą łącznej emisji gazów cieplarnianych. Nowe elektrownie węglowe w krajach rozwijających się dają ludziom dostęp do prądu i w tym sensie pomagają zwalczać ubóstwo. Z drugiej jednak strony wydobycie i spalanie tego surowca wiąże się z ogromnymi kosztami ukrytymi, z których najwięcej przypada na państwowe subwencje, szkody ekologiczne i negatywny wpływ na zdrowie i życie populacji. Wydobycie węgla w najbiedniejszych regionach świata wiąże się często z naruszaniem praw człowieka, wyzyskiem i łamaniem praw pracowniczych.
Według ostatnich szacunków, globalne zużycie węgla spadło w ciągu trzech kolejnych kwartałów 2015 roku o 2-4%. Pod koniec marca 2016 w Szkocji wyłączono ostatni blok węglowy, Nowa Zelandia rozstanie się z „czarnym złotem” w najbliższych latach. W Chinach w 2015 roku wykorzystanie tego paliwa kopalnego spadło drugi rok z rzędu; zamyka się tysiące kopalni i zakazano otwierania nowych. Chiny stawiają na zwiększenie produkcji i zużycia energii z innych źródeł – a w związku z oczekiwaną nadprodukcją preferowana będzie ta zielona i niskoemisyjna. Od 2014 roku Chiny i Stany Zjednoczone należą do globalnych liderów inwestycji w OZE. Według prognoz amerykańskiego rządu, do 2040 r. udział generacji węglowej w amerykańskim miksie energetycznym ma spaść do 32% w związku z boomem na wydobycie gazu łupkowego, ale także spodziewanym wprowadzeniem regulacji środowiskowych.
Jednocześnie zaś w Indiach powstaje największa kopalnia węgla w Azji, a kraj ten zamierza podwoić swoją produkcję węgla do końca dekady przy równoczesnej ogromnej skali inwestycji w elektrownie fotowoltaiczne. Także Rosja planuje zwiększenie zużycia węgla w najbliższych latach.
Ze względu na konieczność drastycznego zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych proces odchodzenia od paliw kopalnych musi jednak znacząco przyspieszyć. Roczne zużycie węgla na mieszkańca powinno gwałtownie spaść z 1,07 tony obecnie do 80 kg w roku 2050. Koncentrację CO2 w atmosferze należy utrzymać poniżej 450 ppm, by nie przekroczyć krytycznego progu globalnego ocieplenia. Podczas szczytu klimatycznego w grudniu w Paryżu prawie 200 krajów zgodziło się na przyjęcie porozumienia, zakładającego redukcję emisji gazów cieplarnianych na całym świecie oraz cel przejścia do gospodarki zeroemisyjnej w drugiej połowie wieku. Również coraz więcej firm deklaruje odejście od energetyki węglowej, a część wielkich instytucji finansowych zaprzestaje inwestycji w „czarne złoto”.
