Integracja europejskiego rynku energii. Polska i region Morza Bałtyckiego

Publikacja przedstawia wpływ niemieckiej transformacji energetycznej i zmian na niemieckim rynku energii elektrycznej na konkurencyjność polskiego sektora energii. Analizuje możliwości zwiększenia bezpieczeństwa dostaw energii poprzez znacząco wyższe wykorzystanie tanich, efektywnych i bezpiecznych dla środowiska rozwiązań technologicznych. Wskazuje też na zalety pogłębienia współpracy regionalnej, a w szczególności – rynków polskiego i niemieckiego.

Ambitna niemiecka strategia transformacji energetycznej wywiera wpływ na kraje sąsiednie i stawia przed Polską pytanie o konkurencyjność polskiego sektora elektroenergetycznego. Praca określa ryzyka i szanse wynikające ze zwiększonej współpracy obu krajów. Przedstawia też trzy kroki transformacji polskiego sektora energii i rekomendacje dla polityków.

Oczekuje się, że zapotrzebowanie na energię w Polsce wzrośnie o 50 procent, z obecnych ok. 160 TWh do 240 TWh w roku 2040, podczas gdy polskie aktywa wytwórcze, oparte o paliwa kopalne, są najczęściej przestarzałe, co prowadzi do coraz niższej dyspozycyjności i w konsekwencji możliwych niedoborów mocy. W ciągu najbliższych 10 lat z użytku wycofanych powinno być co najmniej 12 GW mocy wytwórczych, natomiast istnieją plany budowy zaledwie 6.4 GW nowych mocy opartych o paliwa kopalne. Polski sektor elektroenergetyczny ponosi konsekwencje znaczącego niedoinwestowania w ciągu ostatnich 10-20 lat i do roku 2020 będzie narażony na niedobory mocy przez czas równy średnio 11 dniom w roku.

W aktualnej sytuacji rynkowej, w warunkach niskich cen energii, pilnie potrzebne inwestycje w nowe moce wytwórcze - niezależnie od technologii - generują ujemne przepływy pieniężne („brakujące pieniądze”). Dlatego też dla zapobieżenia niedoborom mocy niezbędna jest interwencja ze strony rządu. Polskie władze powinny podjąć działania w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej, z odpowiednio skonstruowanymi mechanizmami zapewniającymi adekwatność mocy wytwórczych w krótkim okresie. Jednocześnie konieczne jest stworzenie polityki uruchamiającej inwestycje w czyste, efektywne kosztowo i wysokosprawne technologie wytwarzania energii, biorąc pod uwagę niezbędny okres czasu pomiędzy wprowadzeniem polityki, decyzjami inwestycyjnymi i rozpoczęciem produkcji energii elektrycznej.

Jak najszybsze wprowadzenie skutecznych narzędzi politycznych uruchamiających inwestycje w krajowe moce wytwórcze powinno być kluczowym priorytetem dla obecnego rządu. Ta strategia powinna być skonstruowana w taki sposób, aby eliminować ujemne przepływy finansowe dla inwestycji w czyste, wydajne i efektywne kosztowo technologie wytwarzania energii, które co do zasady generują najniższe koszty systemowe. Ujemne przepływy finansowe (brakujące pieniądze) związane z przekształceniem polskiego sektora energetycznego w sektor niskoemisyjny, ze znaczącym udziałem źródeł odnawialnych, wynoszą od 0,3 mld rocznie w roku 2020 do 2,3 mld euro rocznie w 2040 r. (co odpowiada 0,22 i 0,9 eurocentów/kWh). 

*****

Wybrane wzmianki medialne:

1. Puls Biznesu: "Zabraknie prądu, jeśli nic nie zmienimy" 
2. RMF24.pl: "Zabraknie nam prądu. Poważnie niedobory dadzą o sobie znać już w 2021 roku."
3. TVP Info: "W Polsce zabraknie prądu. Niedobory już w 2012 roku"
4. Wnp.pl: "Zabraknie prądu, jeśli Polska nie zmieni polityki energetycznej"  
5. TVN24BiS.pl: "Rząd musi się spieszyć, bo Polakom zabraknie prądu"
6. Onet: Zagrożenie blackoutem w Polsce
7. Defence24.pl: "W 2030 r. węgiel najdroższą metodą produkcji energii"
8. Biznes Alert: "OZE i regionalna współpraca zapewnią Polsce tanią energię"
9. Internetowy Serwis Bankowości Spółdzielczej: "Źle z polską energetyką"
10. Inzynieria.com: "Jak wykorzystać potencjał OZE w Polsce"
11. Dziennik Gazeta Prawna: "Ostatni (z)gasi światło"