Rola konsumenta w transformacji energetycznej

Energetyka nie istnieje dla samej siebie, a energia (tak cieplna, jak i elektryczna) jest towarem, który spełnia cechy dobra publicznego. Transformacja energetyczna powinna mieć zatem istotny wymiar społeczny, a głównym beneficjentem zachodzących lub proponowanych zmian powinni być właśnie obywatele. Brak świadomości istnienia określonych praw lub możliwości determinuje natomiast brak aktywnego zaangażowania obywateli we współtworzenie sektora energetycznego.

Raport ClientEarth i Fundacji im. Heinricha Bölla to analiza prawna obecnej pozycji konsumenta na rynku energii oraz możliwości jej wzmocnienia zgodnie z europejską wizją transformacji energetycznej, przedstawioną w ramach komunikatu Komisji Europejskiej pt. „Stworzenie nowego ładu dla odbiorców energii”. Zawiera analizę pozycji konsumenta na rynku energii jako punktu wyjścia do dalszych rozważań o sposobach aktywnego zaangażowania konsumentów energii w działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej oraz w rozwoju odnawialnych źródeł energii. Zmieniający się rynek energii musi również zabezpieczać interesy jego najbardziej wrażliwych uczestników, czyli osób zagrożonych lub dotkniętych tzw. ubóstwem energetycznym. Zagadnieniom tym zostały poświęcone kolejne rozdziały publikacji.

W raporcie zaprezentowano obowiązujące regulacje prawne oraz dobre praktyki pozwalające na społeczną partycypację w energetyce, których istnienia lub zasad funkcjonowania odbiorcy energii częstokroć nie są świadomi. Zidentyfikowano szereg barier, które uniemożliwiają lub utrudniają odbiorcom aktywne uczestnictwo w rynku energii, a co za tym idzie – czerpanie korzyści z dokonującego się przełomu technologicznego w energetyce.

W związku z faktem, że zapewnienie pełnej partycypacji konsumenckiej w energetyce nie jest możliwe bez istnienia adekwatnych regulacji prawnych, w raporcie opracowano także rekomendacje dotyczące niezbędnych zmian legislacyjnych, których wdrożenie pozwoliłoby – w krótkim horyzoncie czasowym – na zwiększenie roli odbiorców w zmieniającym się systemie energetycznym. Mamy nadzieję, że raport ten będzie wykorzystywany przez decydentów i że przyczyni się on do umocnienia pozycji konsumenta jako pełnoprawnego uczestnika rynku energii w Polsce.

Model, w którym konsumenci biorą czynny udział w rynku energii, stanowi optymalne rozwiązanie dla Polski, nie tyle dlatego, że będzie tego wymagać prawo unijne, ale ponieważ jest to korzystne dla samych odbiorców energii. Nieunikniona (po części dokonująca się już) transformacja energetyczna powinna być traktowana nie jako zagrożenie, ale jako szansa dla krajowej gospodarki oraz impuls do budowy bardziej sprawiedliwego systemu energetycznego, odzwierciedlającego realne potrzeby konsumentów oraz wymogi środowiska naturalnego.

Relacja z konferencji, podczas której przedstawiono raport: "Konsument na rynku energii - aktualne wyzwania".

Najważniejsze informacji o publikacji w formie prezentacji PDF.

Na potrzeby raportu przygotowane zostały dodatkowe analizy eksperckie:

• Rola i perspektywy energetyki prosumenckiej w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym (KSE), w szczególności w kontekście stanu technicznego sieci niskiego napięcia (nN) i ustawy OZE, prof. Jan Popczyk, Politechnika Śląska w Gliwicach;

• Ekspertyzy dotyczącej analizy usług energetycznych w Polsce, dr. inż. Arkadiusz Węglarz, mgr. inż. Paweł Gilewski, mgr. inż. Anna Wierzchołowska, KAPE;

• Konsument w energetyce – rzut oka w przyszłość, mec. Kamil Pluskwa-Dąbrowski, Federacja Konsumentów;

• (Nie)równy ciężar ubóstwa energetycznego wśród kobiet i mężczyzn w Polsce, Dominik Owczarek, Instytut Spraw Publicznych;

• Konsumenci energii elektrycznej w Polsce, IPSOS, czerwiec 2016.

***

Wzmianki prasowe:

- Wyborcza.biz: "ClientEarth/Fundacja Bölla: Prawo powinno skupiać się wokół odbiorców energii"

- Dziennik Gazeta Prawna: "Rewolucja na rynku energii: Rachunki za prąd będą wyższe"

- Polskie Radio 24: "Konsument na rynku energii. Brakuje elementarnej edukacji"