Głos z okazji 50. rocznicy Marca`68. Ellen Ueberschär pisze o percepcji wydarzeń w Polsce z sąsiedzkiej perspektywy. Tekst ukazał się w dodatku specjalnym do Tygodnika Powszechnego "Marzec. 50 lat później".
Odwiedzający Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku trafiają na tablicę ukazującą chronologię ruchów wolnościowych z okresu dyktatury komunistycznej. Nie ma tam ani jednej dekady bez sprzeciwu w imię wolności – najpierw 1953 i 1956, potem przyszedł rok 1968. Pierwsze pokolenie urodzone po II wojnie światowej buntowało się przeciwko zniewoleniu, chociaż samo nigdy nie doświadczyło wolności. W Warszawie, Gdańsku, Krakowie, Łodzi i Wrocławiu przedstawiano konkretne wizje – wolność sztuki, wolność zgromadzeń, wolność słowa. Studenci domagali się pluralizmu i swobody myślenia.
Policyjne środki przymusu, a także kampania antysemicka prowadzona przeciwko reformatorom w partii komunistycznej i w środowisku studenckim były wymierzone w głębszym sensie nie tylko w samych walczących. Pośrednio uderzały one również w polityczno-kulturową pamięć Europy i jej judeochrześcijańskie korzenie: Historia wolności rozpoczyna się w nich od wyjścia narodu żydowskiego z Egiptu. Wolność i liberalizm nie są więc zachodnim wynalazkiem, lecz kapitałem kulturowym wszystkich społeczeństw, które szanują godność ludzką i gwarantują wolność w ramach praworządności. Nie kto inny jak Jan Paweł II powiedział wyraźnie przed ponad dziesięcioma laty w przemówieniu wygłoszonym z okazji przyznania mu Nagrody Karola Wielkiego: „Nowoczesne państwo zdaje sobie sprawę, że nie będzie państwem prawa, jeśli nie będzie chronić i nie zapewni wszystkim obywatelom możliwości swobodnego wypowiadania się, zarówno w zakresie indywidualnym, jak wspólnotowym.”
Jacek Kuroń wyciągnął wnioski z brutalnej reakcji komunistycznych dyktatorów. Rozumiał dwie rzeczy – potrzebę mądrej strategii i szerokiego sojuszu. Choć do przełomu lat 1988-1989 było jeszcze daleko, to właśnie odwadze i wizjom działaczy z marca 1968 r. Polacy zawdzięczają to, że mogli później wykorzystać tamten sprzyjający geopolitycznie moment.
Dodatek specjalny do "Tygodnika Powszechnego" powstał przy współpracy Fundacji im. Heinricha Bölla w Warszawie oraz Miasta Stołecznego Warszawy, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN i ZAiKS.
*Z okazji 50. rocznicy Marca '68 powstaje specjany mural, zaprojektowany przez Andrzeja Wieteszkę dla Muzeum HIstorii Żydów Polskich POLIN. Mural jest jednym z elementów kampanii informacyjnej programu "Obcy w domu. Wokół Marca '68", organizowanego przez Muzeum POLIN.
Na realizację tego projektu Miasto St. Warszawa udostępniło ściany przy stacji metra "Centrum".
Autor muralu Andrzej Wieteszka o realizacji projektu.
