Atlas mięsa 2022

Dane i fakty na temat zwierząt, które zjadamy

Bezpłatnie

pdf

Młode Polki i młodzi Polacy jedzą coraz mniej mięsa, częściej chcą też ograniczyć jego konsumpcję w przyszłości tak wynika z reprezentatywnego badania społecznego, które przeprowadziliśmy przed wydaniem niniejszego Atlasu Mięsa. Najsilniejszą motywacją do ograniczenia konsumpcji mięsa wśród młodych osób są względy humanitarne oraz klimatyczne. Co trzecia ankietowana osoba uważa, że hodowla zwierząt powinna zostać ograniczona ze względu na jej wpływ na klimat i środowisko, a niemal co czwarta zgadza się z postulatem całkowitej rezygnacji z hodowli zwierząt na potrzeby produkcji mięsa i mleka. Młode osoby coraz częściej przejawiają zainteresowanie sprawami klimatu, zrównoważonego rozwoju i dobrostanu zwierząt. Wiele z nich nie chce godzić się na skutki działalności przemysłu mięsnego. Chcemy, by Atlas dostarczył im wiedzy i bodźców do działania.

Atlas Mięsa to zbiór aktualnych danych i faktów dotyczących konsumpcji, produkcji, przetwórstwa i handlu mięsem. Publikacja wyjaśnia problematyczny charakter hodowli zwierząt gospodarskich i wskazuje jej społeczne, etyczne i środowiskowe konsekwencje. Wiemy, że produkcja i spożywanie mięsa cały łańcuch od pola do stołu wpływa bezpośrednio, jak i pośrednio na zmianę klimatu. Sama tylko hodowla i chów przyczyniają się do globalnej emisji gazów cieplarnianych na poziomie 2,0–3,6 mld ton CO₂eq/rok, tj. 4–9 razy więcej niż wynosi ludzi, a także problemy wynikające z dominacji wielkich koncernów w produkcji zwierzęcej.

Chociaż międzynarodowe korporacje z branży mięsnej napędzają kryzys klimatyczny, wylesianie, stosowanie pestycydów i związaną z tymi działaniami utratę różnorodności biologicznej, chociaż w wielu regionach pozbawiają dostępu do ziemi jej rdzennych mieszkańców i mieszkanki, są nadal wspierane i finansowane przez największe na świecie banki i wpływowych inwestorów, z których wielu pochodzi z Europy. Jednocześnie polityki dotyczące dobrostanu zwierząt, handlu lub klimatu nakładają bardzo niewiele ograniczeń na ten wyrządzający wiele szkód sektor.

W tym kontekście niezbędna staje się głęboka zmiana w polityce rolnej i żywnościowej, o czym jest mowa w niniejszej publikacji. Transformacja ta ma być przyjazna środowisku, klimatowi, zdrowiu ludzi i dobrostanowi zwierząt, ma także być sprawiedliwa społecznie. Zmiana nie będzie jednak możliwa bez zaangażowania wszystkich państw członkowskich na rzecz zmniejszenia liczby zwierząt hodowlanych oraz odejścia od przemysłowych metod chowu i hodowli, a także bez zmiany europejskiej Wspólnej Polityki Rolnej.

Ważna jest również zmiana zwyczajów konsumentów i konsumentek polegająca m.in. na ograniczeniu spożycia żywności pochodzenia zwierzęcego. Istnieje wiele instrumentów podatkowych, informacyjnych i prawnych, które mogą wpłynąć na decyzje konsumenckie korzystne dla lokalnych, zrównoważonych systemów żywnościowych. Europejskie i krajowe polityki powinny zawierać takie instrumenty, a także rozwiązania wspierające rolników i rolniczki w chowie zwierząt na mniejszą skalę, w zgodzie z zasadami agroekologii.

Sytuację w Polsce przedstawia pięć rozdziałów poświęconych odpowiednio produkcji mięsa i handlowi, wpływowi chowu zwierząt gospodarskich na klimat i środowisko, nawykom i postawom konsumpcyjnym młodych ludzi oraz zmianie modelu produkcji zwierzęcej. Wyraźnie widać, że Polska wpisuje się w światowe trendy intensyfikacji i uprzemysłowienia produkcji zwierzęcej, globalizacji oraz liberalizacji handlu mięsem. Choć ciągle mamy wiele małych i średnich gospodarstw rolnych zajmujących się hodowlą i chowem, ich liczba spada. Równocześnie wzrosła liczba pozwoleń na budowę ferm wielkoprzemysłowych. Spożycie mięsa w Polsce zmalało o blisko 6% w ciągu ostatnich pięciu lat, mimo to jego produkcja cały czas wzrasta. Jest to kierunek zgodny ze ścieżką rozwoju polskiego rolnictwa wspieraną przez polskich i europejskich decydentów, tj. uprzemysłowieniem i produkcją mięsa na eksport.

Myśląc o przyszłości rolnictwa w Polsce, musimy brać pod uwagę konieczność, po pierwsze, ochrony środowiska i klimatu, po drugie poprawy sytuacji rolniczek i rolników, dziś często zmuszonych do wyboru między przemysłową produkcją a likwidacją gospodarstwa, po trzecie wreszcie polepszania stanu zdrowia publicznego i jakości życia na obszarach wiejskich oraz humanitarnego traktowania zwierząt. Zmieniające się postawy konsumenckie, przede wszystkim młodego pokolenia, dają nadzieję na znaczące zmiany w polityce rolnej i żywnościowej w najbliższych dziesięcioleciach.