5 czerwca 2025 r. w Sejmie RP na zaproszenie Posłanki Małgorzaty Tracz i Klubu Parlamentarnego Koalicji Obywatelskiej odbyła się debata na temat przyszłości Wspólnej Polityki Rolnej. Punktem wyjścia do dyskusji była publikacja „Co dalej z WPR? Wnioski z dotychczasowej realizacji polskiego Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej 2023–2027 i rekomendacje”, którą wydały wspólnie Koalicja Żywa Ziemia i Fundacja im. Heinricha Bölla w Warszawie. Wnioski z raportu przedstawiły jego autorki. Aleksandra Pępkowska-Król z Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków przekonywała, że kolejna WPR musi wspierać rozwiązania oparte na przyrodzie oraz zachęcać skuteczniej do retencji krajobrazowej i ochrony elementów krajobrazu rolniczego, takich jak zadrzewienia śródpolne lub miedze. Ekspertki z Koalicji Żywa Ziemia, Dorota Metera i dr Justyna Zwolińska wskazały kroki potrzebne do przyspieszenia rozwoju produkcji ekologicznej i poprawy dobrostanu zwierząt. Dr Zwolińska podsumowała także najważniejsze rekomendacje dotyczące ochrony małych gospodarstw rolnych w Polsce – wspieranie współpracy konsumentów i producentów, krótkich łańcuchów dostaw oraz dostosowanie interwencji w Planie Strategicznym do skali i specyfiki gospodarstw beneficjentów. Wystąpienia wprowadzające wygłosili także przedstawiciele rolników. Tomasz Obszański, związkowiec z NSZZ RI „Solidarność” zwrócił uwagę na wyzwania zewnętrze wobec WPR, ale mające zasadniczy wpływ na realizację jej celów – politykę handlową, w tym umowę UE-Mercosur. Tomasz Jakiel prowadzący gospodarstwo regeneratywne „Lubuskie Angusowo” mówił o konieczności współpracy z przyrodą i wynagradzaniu rolników za dbanie o dobra wspólne – glebę, wodę, powietrze.
Raport „Co dalej z WPR?” został przygotowany przez ekspertki i ekspertów z ośrodków badawczych, uczelni oraz organizacji pozarządowych. Inspiracją do jego powstania była refleksja nad efektami z dotychczasowego wdrażania polskiego Planu Strategicznego dla WPR na lata 2023–2027. Autorzy i autorki próbowały odpowiedzieć na pytania – czy i w jakim zakresie Plan przyniósł oczekiwaną poprawę? Co należałoby zmienić, aby skuteczniej odpowiadał na wyzwania środowiskowe i potrzeby społeczne? Jakie działania pozwolą zapewnić trwałość produkcji i odporność sektora rolnego w Polsce i UE? W raporcie poddano ocenie skuteczność instrumentów PS WPR wobec wyzwań społecznych i ekologicznych, wskazano dobre praktyki oraz obszary wymagające pilnych zmian. Zwrócono także uwagę na konieczność większego uwzględnienia potrzeb społeczno-ekonomicznych wszystkich uczestników łańcucha żywnościowego i dostosowania instrumentów WPR do wielkości ekonomicznej gospodarstw.
Co dalej z WPR? - raport
Wnioski z dotychczasowej realizacji polskiego Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej 2023–2027 i rekomendacje
W raporcie ekspertki i eksperci podejmują się oceny wybranych interwencji Planu Strategicznego dla WPR 2023-2027, by stwierdzić, czy rzeczywiście prowadzą one do poprawy stanu zasobów naturalnych i zatrzymania kryzysu klimatycznego. Sprawdzają także, czy przyjęte rozwiązania rzeczywiście służą ochronie i wzmocnieniu znaczenia małych gospodarstw rolnych.
Do dyskusji zaprosiliśmy decydentki i decydentów politycznych, przedstawicielki i przedstawicieli instytucji publicznych, środowisko naukowe, rolnicze oraz organizacje pozarządowe. W debacie wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Ministerstwa Klimatu. Do wniosków z raportu odnieśli się dyrektor Bogdan Pomianek z Departamentu Wspólnej Polityki Rolnej oraz dyrektor Jan Golba z Departamentu Rolnictwa Ekologicznego i Jakości Żywności. Obecni byli także przedstawiciele i przedstawicielki Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Głównej Dyrekcji Ochrony Środowiska oraz państwowych instytutów badawczych i uniwersytetów rolniczych. Dzięki wielości środowisk, z których pochodzili goście, udało nam się spojrzeć na kwestie poruszone w raporcie z różnorodnych, często odmiennych perspektyw. Udało się jednak odnaleźć wiele punktów wspólnych, a łączy nas przede wszystkim troska o przyszłość polskiego rolnictwa. Mamy świadomość, że udana Wspólna Polityka Rolna UE to taka, która zaspokaja interesy rozmaitych grup.
Przedstawione w raporcie wnioski i rekomendacje mogą zostać wykorzystane w celu lepszego zaplanowania WPR po 2027 roku, skuteczniejsze wykorzystanie jej środków oraz rzeczywiste zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego w Polsce i całej Unii Europejskiej. Liczymy, że dyskusja stanie się impulsem do włączenia tego tematu w szerszą debatę publiczną, gdyż nie ulega wątpliwości, że Wspólna Polityka Rolna, a także kwestie bezpieczeństwa żywnościowego i ochrony środowiska w tym kontekście, bezpośrednio nas dotyczą i mają ogromny wpływ na jakość życia całego społeczeństwa.
Nagranie dyskusji do obejrzenia: tutaj.
Zawarte w tekście poglądy i konkluzje wyrażają opinie uczestników i uczestniczek debaty, nie muszą odzwierciedlać oficjalnego stanowiska Fundacji im. Heinricha Bölla.