W 2011 roku mija setna rocznica pierwszych masowych protestów w obronie praw kobiet. Samo święto – Międzynarodowy Dzień Kobiet – zostało ustanowione w 1910 roku na Zjeździe Międzynarodówki Socjalistycznej w Kopenhadze dla uczczenia strajków pracownic przemysłu odzieżowego, jakie miały miejsce w Ameryce wcześniej. Robotnice protestowały wówczas przeciwko wyzyskowi i złym warunkom pracy, które często zagrażały ich życiu, domagały się także podniesienia płacy minimalnej i takich samych praw, jakie mieli mężczyźni.
Po raz pierwszy Międzynarodowy Dzień Kobiet obchodzono 19 marca 1911 roku w Austrii, Danii, Niemczech i Szwajcarii. Kobiety biorące udział w marszach domagały się przede wszystkim praw wyborczych dla kobiet, prawa do pracy, nauki i poprawy warunków pracy. Z czasem ich protesty przeprowadziły się także w demonstracje antywojenne.
Jakkolwiek w ciągu minionych 100 lat kobiety wywalczyły wiele praw i – na pewno teoretycznie – ich sytuacja jest lepsza, to jednak wciąż wiele spraw jest niezałatwionych. Kobietom trudniej łączyć życie zawodowe z rodzinnym ze względu na brak ułatwień (np. żłobków i przedszkoli) i nierówne traktowanie w miejscu pracy, w porównaniu z mężczyznami zarabiają mniej, mimo iż mają takie same kwalifikacje, wykształcenie i doświadczenie, a potem mają głodowe emerytury. Jest ich zdecydowanie mniej w polityce i to nie dlatego, że – jak twierdzą przeciwnicy kwot i parytetów – się do tej sfery życia publicznego nie garną, ale dlatego, że mają mniejsze szanse, wskutek różnych barier, uzyskania miejsc na listach rokujących na mandat. Coraz więcej kobiet boryka się także z obosiecznością uelastycznienia rynku pracy, gdyż w ramach redukcji kosztów pracy firmy chętnie zatrudniają na różne umowy cywilno-prawne, tzw. umowy śmieciowe, które nie dają zabezpieczenia, jakie mają osoby zatrudnione na etat. Lista niezałatwionych jest długa.
Z okazji 100. rocznicy Międzynarodowego Dnia Kobiet przez cały rok będziemy przedstawiać artykuły dotyczące aktualnych problemów kobiet w Europie Środkowo-Wschodniej, przygotowane w ramach projektu „Głosy kobiet, wybory kobiet” zainicjowanego przez Instytut im. Gundy Werner. Teksty zostały przygotowane we współpracy z naszymi organizacjami partnerskimi: Gender Studies z Pragi (Republika Czeska) i Aspektem z Bratysławy (Słowacja).
Iva Baslarová, Międzynarodowy Dzień Kobiet w Czechach: zapomniany, lekceważony, zrehabilitowany?
Rząd nie dba o politykę równouprawnienia. Z Alexandrą Jachanovą-Dolezelovą, prezeską Czeskiego Lobby Kobiet, rozmawia Iva Baslarová
Zuzana Maďarová, Międzynarodowy Dzień Kobiet w Słowacji – święto zawłaszczone
Nasza misja nie dobiegła jeszcze końca. Z Wandą Nowicką, prezeską Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, rozmawia Agnieszka Grzybek
Mama ma prawa. Z Sylwią Chutnik rozmawia Agnieszka Grzybek.
Więcej artykułów o sytuacji kobiet na świecie przygotowanych w ramach projektu "Głosy kobiet, wybory kobiet" w języku angielskim i niemieckim.