Antologia „Polski węgiel”

Dobro człowieka i natury wymaga odejścia od węgla. Transformacja w kierunku niskoemisyjnym zapewni gospodarce nie tylko trwały rozwój i wysokojakościowe miejsca pracy, lecz także rozwiąże problemy polityki zdrowotnej, surowcowej i energetycznej. Jak budować cywilizację powęglową? Antologia ukazuje lokalną specyfikę „Polski węglem stojącej” oraz jej kontekst globalny.

Książka Krytyki Politycznej powstałej przy wsparciu Fundacji im. Heinricha Bölla wskazuje długofalowe alternatywy dla kopalnych źródeł energii i zatrudnienia w sektorze węglowym. Zarysowuje potencjał zasadniczej „dekarbonizacji” polskiej gospodarki i społeczeństwa oraz kreśli możliwe sojusze polityczne na rzecz jej realizacji. Szczególnie ważne miejsce zajmuje wątek łączący kwestie miejsc pracy i jakości życia w związku z transformacją energetyczną.

Wobec niedostatku na rodzimym rynku wydawniczym pozycji z zakresu współczesnej ekologii politycznej propozycja KP stanowi cenne wprowadzenie w geopolityczne, gospodarcze, technologiczne, społeczne i ekologiczne konteksty wykorzystywania węgla w Polsce.

Recenzja Łukasza Molla na portalu "Praktyka Teoretyczna"

Bendyk przenosi dyskusję poziom wyżej, i zamiast dywagacji na temat wyższości wiatraków nad kilofami pokazuje, jak wpisać węgiel i rezygnację z węgla w dyskusję o kapitalizmie. Mamy tu bardzo ciekawe rozważania o relacji między kapitalizmem a naturą, przywołana jest koncepcja antropocenu i kapitałocenu, oraz bardzo mocne i oparte na ciekawej literaturze pytania o istnienie społeczeństwa w czasach dominacji kapitału. Bendyk interesująco rozprawia się z różnymi optymistycznymi koncepcjami, zawierzającymi polepszenie sytuacji społeczeństw technologiom.

Recenzja dr Julii Kubisy

„Polski węgiel” obejmuje cztery obszerne teksty łączące esej, analizę i reportaż w różnych proporcjach. Opowiada o szansach i przeszkodach dla budowy gospodarki niskowęglowej Polski w kontekście globalnym i europejskim – językiem przystępnym, posługując się argumentacją nie tylko ekologiczną (jakość środowiska naturalnego, globalne ocieplenie), ale także ekonomiczną, społeczną, polityczną i „cywilizacyjną”.

„W sumie koszty zdrowotne i środowiskowe energetyki węglowej są szacowane na 34 miliardy złotych rocznie. Według szacunków Komisji Europejskiej i NIK brudne powietrze jest w Polsce przyczyną ponad 40 tysięcy przedwczesnych zgonów rocznie. Nie widzimy tego w cenie węgla. Dotujemy „tani” węgiel naszym zdrowiem i życiem.” Marcin Popkiewicz

„Transformacja energetyczna postępuje własnym, coraz szybszym tempem. Węgiel odchodzi w przeszłość, a z nim energetyka skupiona wokół wielkich korporacji węglowych. Główną siłą napędową współczesnych zmian na rynku energetycznym jest rosnąca świadomość obywateli.” Urszula Papajak

„Duchowi liderzy muzułmańscy, podobnie jak papież wychodząc z konstatacji odpowiedzialności człowieka za „niszczenie dzieła Boga”, wzywają do przywrócenia równowagi, do czego ma doprowadzić przemiana kulturowa polegająca na odrzuceniu zarówno konsumpcjonizmu, jak i kultu wzrostu gospodarczego za wszelką cenę. Przemianę tę ma wspierać jak najszybsza budowa „zielonej”, powęglowej gospodarki, całkowicie opartej na odnawialnych źródłach energii.” Edwin Bendyk

„W kampanii na rzecz dekarbonizacji naszej energetyki nie wystarczy promocja idei prosumpcji i energetyki rozproszonej, sama w sobie słuszna z perspektywy ekologicznej, gospodarczej i politycznej (jako sprzyjająca oddolnej aktywizacji demokratycznej obywateli). Wobec oporu sił status quo konieczne jest dotarcie do wszystkich tych aktorów, których interesy można zmodyfikować w kierunku zgodnym z zieloną rewolucją energetyczną.” Michał Sutowski

W celu przedyskutowania argumentów przedstawionych w antologii, jak również społecznego i kulturowego wymiaru transformacji oraz budowania cywilizacji powęglowej Krytyka Polityczna organizuje cztery debaty.

1. "Czy Polskę stać na wygaszanie kopalń?", Warszawa, 17.02.2016

Jak budować cywilizację powęglową w „Polsce węglem stojącej”? W jaki sposób górnicy mogą stać się aktywnymi podmiotami w transformacji energetycznej? Jak wzbudzić energię ludzi i tworzyć platformy współpracy na rzecz odpowiedzialnej społecznie zmiany energetycznej w Polsce? O tym, jakiego rozwiązania potrzeba Polsce, w oparciu o książkę Krytyki Politycznej i Fundacji im. Heinricha Bölla Polski węgiel dyskutowali w warszawskiej siedzibie Krytyki Politycznej Edwin Bendyk, Urszula Papajak, dr Michał Wilczyński i Michał Sutowski.

Relacja z nagraniami audio, video i zdjęciami na stronie.

2. "Czy polska polityka nie wierzy w ocieplenie klimatu?", Kraków, 29.02.2016

W spotkaniu udział wezmą:

Michał Olszewski (dziennikarz, publicysta GW)
dr hab. Marek Dziarmagowski prof. AGH (Radny dzielnicy Dębniki, Kraków)
Łukasz Moll (Partia Razem)
Michał Sutowski (Krytyka Polityczna)

Prowadzenie: Weronika Śmigielska (Spółdzielnia Ogniwo)

Zaproszenie

3. "Czy nasze państwo jest zdolne do transformacji energetycznej?", Gliwice, 1.03.2016

O gotowości Polek i Polaków, gremiów politycznych, górniczych i związków zawodowych do transformacji energetycznej, jak również o jej obliczach porozmawiają:

prof. Jan Popczyk (Politechnika Śląska, Polska Akademia Nauk)
prof. Franciszek Plewa (dyrektor Instytutu Eksploatacji Złóż, autor ekspertyz oraz badania z zakresu technologii górniczych i środowiskowych)
Marcin Popkiewicz (autor książek Rewolucja Energetyczna i Świat na rozdrożu, rozdziału Polskiego węgla)
dr Michał Wilczyński (ekspert ds. paliw i energii, autor Zmierzch węgla kamiennego w Polsce)

Prowadzenie: dr Małgorzata Tkacz-Janik (była szefowa Partii Zielonych, autorka Zrównoważonego rozwoju metropolii Silesia)

Zaproszenie

4. "Czy zanieczyszczenie powietrza to problem jedynie dużych miast?", Cieszyn, 2.03.2016

W spotkaniu udział wezmą:

Marcin Popkiewicz (autor książek Rewolucja Energetyczna i Świat na rozdrożu, rozdziału Polskiego węgla)
Edwin Bendyk (Polityka, współautor książki Polski węgiel)
dr Małgorzata Tkacz-Janik (była szefowa Partii Zielonych, autorka Zrównoważonego rozwoju metropolii Silesia)

Prowadzenie: Piotr Dominiak (lider Raciborskiego Alarmu Smogowego)

Zaproszenie

***

Książkę można zamówić na stronie Krytyki Politycznej.

Spis treści

Edwin Bendyk, Świat bez węgla: 7
Marcin Popkiewicz, Polska bez węgla: 71 Lektura online na ISSUU
Michał Sutowski, Kto rządzi polskim węglem: 173
Urszula Papajak, Odcienie społecznych szarości po węglu: 229

Patronaty:

Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Dziennik Gazeta Prawna, Polityka