Społeczeństwo obywatelskie – długie tradycje, brak strategii?

Jury Czawusau

W Europie Zachodniej społeczeństwo obywatelskie wpływa na relacje pomiędzy państwem i społeczeństwem. Silne organizacje pozarządowe mogą kształtować politykę państwa. Wykorzystując pracę woluntariuszy i aktywność społeczną, rozwiązują problemy społeczne bez udziału państwa. Wyrażają interesy różnych grup w duchu pluralizmu i przy poszanowaniu praw mniejszości. Bronią interesu publicznego wszędzie tam, gdzie władza państwowa może być nieefektywna, lub gdy zachodzi prawdopodobieństwo nadużycia władzy.

Im silniejsze społeczeństwo obywatelskie, tym bardziej ugruntowane są rządy prawa. Jednak, żeby mogło powstać silne społeczeństwo obywatelskie w państwie musi być przestrzegana swoboda stowarzyszania się.

W krajach postsocjalistycznych społeczeństwo obywatelskie rozwijało się w specyficznych warunkach ponieważ za panowania komunistycznej dyktatury, społeczeństwa tych krajów poddane były totalitarnej kontroli reżimu.

Przypadek białoruski jest szczególny, nawet na tle sąsiednich krajów. O jego specyfice świadczy niski poziom identyfikacji narodowej, spowodowany zapóźnieniem procesów narodowotwórczych. Dziś głównym architektem białoruskiego projektu narodowego jest autorytarne państwo.

Alternatywne projekty, tak liberalno-demokratyczny, jak językowo-etniczny zostały zmarginalizowane przez koncepcję budowy narodu na bazie silnej władzy państwowej. Istnienie tych konkurencyjnych koncepcji narodu dodatkowo komplikuje relacje pomiędzy władzą a społeczeństwem obywatelskim.

Pełen tekst analizy w formacie pdf w języku polskim i białoruskim.

Jury Czawusau – białoruski politolog, prawnik  Zgromadzenia demokratycznych NGO’sów na Białorusi. Specjalizuje się w dziedzinie prawa niekomercyjnego oraz prawa do zgromadzeń. Jest autorem ok. 200 naukowych i publicystycznych artykułów nt. transformacji społeczno-politycznej oraz procesu politycznego na Białorusi. Jest również autorem i redaktorem 11 książek na ten temat, w tym ostatniej - “The establishment of non-profit organizations in Belarus: Legal Aspects” (Mińsk, Centrum Informacji Prawnej, 2009 ).