Spółdzielcza farma miejska

Oddajemy wam do rąk raport będący podsumowaniem kilkumiesięcznego procesu, w ramach którego próbowaliśmy sobie odpowiedzieć na pytanie, jak mogłaby działać spółdzielcza farma miejska jako narzędzie rozwoju miejskiej strefy żywicielskiej i agroekologii. Nasze rozważania opieraliśmy na dwóch założeniach. Po pierwsze, znalezienie rozwiązań, które będą adekwatne do ciągle zmieniających się warunków, w jakich żyjemy, wymaga demokratyzacji procesów rozwoju i kolektywnego wytwarzania wiedzy. Dlatego to właśnie model spółdzielczy przyjęliśmy za punkt wyjścia do wprowadzania w Polsce rolnictwa miejskiego i podmiejskiego. Po drugie, uważamy, że regeneratywne rolnictwo miejskie to szansa na bardziej odpowiedzialne zarządzanie cennym zasobem jakim jest ziemia i na połączenie — pozornie przeciwstawnych — postulatów produkcji żywności oraz zwiększania miejskiej bioróżnorodności. […]

Nasza publikacja składa się z sześciu rozdziałów, które są próbą zarysowania szans, jakie daje wprowadzenie rolnictwa do miast w modelu spółdzielczym, oraz pokazania zalążków tej zmiany. Pierwszy rozdział to wprowadzenie do idei jadalnego miasta, czyli takiego, w którym uprawa żywności jest stałym elementem krajobrazu. Jadalne rośliny rosną nie tylko w ogrodach społecznych i na miejskich farmach, ale również przy ulicach, skwerach oraz na placach i podwórkach kamienic, bloków, szkół i przedszkoli. To wizja miasta, zgodnie z którą wprowadzanie coraz większej ilości zieleni do miasta to nie tylko konieczny do poniesienia wydatek, ale również zysk w postaci żywności, która powstaje blisko miejsca zamieszkania.

Rozdział drugi pokazuje, jaką rolę może odegrać samorząd we wspieraniu idei jadalnego miasta oraz w skracaniu łańcuchów dostaw żywności. Takie rozwiązania testuje obecnie Kraków i to z tego doświadczenia czerpiemy inspiracje.

Trzeci rozdział to próba zmapowania wyzwań związanych ze zmianami klimatu i możliwych do wprowadzenia rozwiązań z obszaru miejskiego rolnictwa i ogrodnictwa. Dowiecie się z niego, dlaczego warto skupiać się na lokalnych działaniach i wspierać podejście wernakularne (na czym polega, dowiecie się z lektury tego rozdziału).

Wyjaśniamy, czym są agrobioróżnorodność i rolnictwo regeneratywne i dlaczego rozwijanie ich jest ważne nie tylko dla naszego zdrowia fizycznego, ale również psychicznego. Poznacie różne formy miejskich upraw rolniczych, m.in.: małe farmy miejskie, agriparki, uprawy akwaponiczne i wertykalne. Opisane zostały tam również modele dystrybucji żywności uwzględniające miejski charakter zabudowy. Pokazujemy też projekty z obszaru miejskiego rolnictwa rozwijające się w polskich miastach.

Rozdział czwarty poświęciliśmy dwóm studiom przypadków, na których modelowaliśmy nasze rozwiązania. To warszawska inicjatywa MOST oraz krakowska odsłona projektu, czyli współpraca z Urzędem Miasta Krakowa w oparciu o program Jadalny Kraków. Krakowski przykład jest dla nas szczególnie istotny, bo w naszym modelu spółdzielni rozwojowych to samorządy odgrywają kluczową rolę — jako inicjatorzy oraz stabilizatory procesu na jego pierwszych etapach rozwoju.

Piąty rozdział to wprowadzenie do spółdzielczego modelu oraz omówienie procesów warsztatowych, które przeprowadziliśmy. Opowiemy wam, jak pracowaliśmy oraz czym mogłaby się zajmować spółdzielcza farma miejska — bo nie jest to tylko produkcja żywności!

Ostatni rozdział zawiera szereg wskazówek dla osób chcących założyć spółdzielczą farmę miejską — mamy nadzieję, że zainspirujemy was do spółdzielczych działań!

 – ze wstępu do raportu, s. 6-8.