Relacja
Druga edycja Polskiej Szkoły Agroekologii odbyła się jesienią 2024 roku dzięki współpracy z Fundacją Agro-Perma-Lab. Kolejny raz spotkałyśmy się w Grzybowie, by wzmacniać osoby zaangażowane w rozwój agroekologii. Skupiłyśmy się na budowaniu relacji, szukaniu połączeń i wymianie wiedzy między osobami eksperckimi oraz uczestniczkami zjazdu.
Dialogo de saberes
Zainteresowanie rekrutacją do programu potwierdziło rosnące zapotrzebowanie na edukację agroekologiczną. Do programu zapraszałyśmy osoby działające społecznie i zainteresowane zmianą systemu żywnościowego z obszarów wiejskich i miejskich, różnych regionów Polski. Zależało nam na różnorodności uczestników. Chciałyśmy, żeby doświadczenia i rodzaje wiedzy osób działających w różnych obszarach mogły wejść ze sobą w dialog (dialogo de saberes). Priorytet przyznawałyśmy osobom, które miały ograniczony dostęp do sieci agroekologicznych. Wybrane 15 osób reprezentowało szeroki wachlarz profesji – od rolników i rolniczek, przez przedstawicieli i przedstawicielki mediów, administracji samorządowej, nieformalnych ruchów społecznych, organizacji pozarządowych, uniwersytetów i Lokalnych Grup Działania.
Horyzontalna wymiana wiedzy
Program PSA kładł szczególny nacisk na horyzontalną wymianę między osobami uczestniczącymi i ekspertkami. Zachęcałyśmy także do dzielenia się swoimi historiami i wiedzą zapewniając codziennie czas na prezentacje i refleksje uczestników. Staraliśmy się osiągnąć równowagę między różnymi metodami nauczania, łącząc wykłady, warsztaty i moderowane dyskusje z wizytami studyjnymi w gospodarstwach oraz wspólną pracą rąk.
W programie czterodniowego spotkania w Ekologicznym Uniwersytecie Ludowym w Grzybowie znalazły się m. in. warsztaty terenowe na temat bioróżnorodności w krajobrazie rolniczym, prowadzone przez biolożkę i etnobotaniczkę, dr Joannę Sucholas, absolwentkę programu PSA z 2023 roku.
Przyglądałyśmy się także otoczeniu instytucjonalnemu rolnictwa w Polsce i UE z dr Justyną Zwolińską, koordynatorką ds. rzecznictwa w Koalicji Żywa Ziemia. Z Wioletta Olejarczyk wprowadziła uczestników i uczestniczki w 11 filarów agroekologii według deklaracji Nyeleni, które próbowaliśmy osadzić w polskim kontekście i odnieść do własnych doświadczeń. Program objął także codzienne wizyty w gospodarstwach rolnych, a także czas na swobodną wymianę i poznawanie się podczas warsztatów rzemiosła, tańca i wspólnych posiłków.
Agrofeminizm
Podczas drugiej edycji PSA spojrzałyśmy także na rolnictwo i obszary wiejskie z perspektywy feministycznej. Razem z dr Sylwią Urbańską, socjolożką i badaczką feministyczną mapowałyśmy różne nurty i ruchy kobiece działające na obszarach wiejskich, kształtujące współczesny „agrofeminizm”.
Europejskie połączenia
Dwudniowy zjazd w Warszawie pozwolił poznać się absolwentkom obu edycji PSA z 2023 i 2024 roku. Spotkanie koncentrowało się na międzynarodowych perspektywach i współpracach w agroekologii. Uczestnicy brali udział w warsztatach prowadzonych przez Andreę Ferrante z włoskiej organizacji Schola Campesina oraz Ię Ebralidze z Europejskiej Koordynacji La Via Campesina (ECVC), zdobywając wiedzę o organizacjach lobbujących na rzecz zmian w polityce rolnej w Europie.
Program obejmował również wizytę studyjną w spółdzielczej miejskiej farmie miejskiej „MOST” na warszawskim Mokotowie. W trakcie obiadu w Centrum Sztuki Współczesnej w Zamku Ujazdowskim, dołączyła do nas grupa osób z rezydencji artystycznej „Wspólne pole”, artystów i artystek realizujących projekty na styku ogrodnictwa, ekologii i sztuki. Wspólnie odbyliśmy warsztaty na temat symbiotycznych relacji między grzybami mikoryzowymi a roślinami, które poprowadzili edukatorzy, Agnieszka Chołuj i Marcin Mazurkiewicz.
Patrzymy w przyszłość
Podczas ewaluacji Szkoły wyraźnie wybrzmiała potrzeba utrzymywania kontaktu i kontynuacji. Największą wartość kursu uczestnicy widzieli w sieciowaniu i aktywnościach wspólnototwórczych.
Kilka miesięcy po zakończeniu drugiej edycji widzimy, że nasza sieć jest silna i aktywna. Uczestnicy i uczestniczki pozostają w kontakcie, szukają nowych możliwości współpracy i planują kolejne spotkania.
Dzielimy się doświadczeniem
Zależy nam na dzieleniu się zdobytą wiedzą. Z myślą o innych organizacjach, które mogą skorzystać z wypracowanych rozwiązań powstał raport, autorstwa Wioletty Olejarczyk, podsumowujący doświadczenia obu edycji Szkoły.
