Czy udział kobiet i mężczyzn w polskich mediach jest jednakowy? Jak tworzyć ciekawe i różnorodne materiały dziennikarskie? Jak się rozwijać, żeby pracować zgodnie z modelami promowanymi przez BBC czy „New York Times”, które odtwarzają różnorodność społeczną? Szkolenie dla dziennikarzy i dziennikarek w Gdańsku było cenną okazją do wzmacniania obecności kobiet w dyskursie i budowania nowych kontaktów między praktykami pracy medialnej różnych szczebli.
Joanna Tokarz-Haertig, Gert Röhrborn
W weekend 19 i 20 marca w Świetlicy Krytyki Politycznej w Trójmieście dzięki wsparciu Fundacji im. Heinricha Bölla zrealizowano drugie już szkolenie dla dziennikarek i dziennikarzy w ramach projektu „Głos kobiet się liczy”. Spotkanie odbyło się w ramach kampanii promującej www.ekspertki.org, strony internetowej upowszechniającej bazę specjalistek z najróżniejszych dziedzin. Warsztaty „Czy różnorodność wzbogaca media?” prowadziły prof. Ewa Graczyk, Magdalena Milewska, Patrycja Medowska, Agnieszka Michajłow, dr Anna Strzałkowska, Elżbieta Rutkowska oraz Barbara Borowiak.
Warsztaty poprzedziła debata „Demokracja bez kobiet to połowa demokracji” organizowana przez Krytykę Polityczną we współpracy z Europejskim Centrum Solidarności. O tej dyskusji na temat roli kobiet w debacie publicznej i ich (nie)obecności w mediach pisał w trójmiejskiej Gazecie Wyborczej Maciej Sandecki: „Aż 82 proc. wśród wszystkich komentatorów życia publicznego stanowią mężczyźni, a jedynie 18 proc. kobiety. Dlaczego kobiet jest mniej w mediach, nie przebijają się na kierownicze stanowiska i co zrobić, aby to zmienić?”
Pokrywa się to z wynikami monitoringu „Media bez kobiet”, przeprowadzonego przez Annę Dryjańską i Piotra Pacewicza, udowodniającymi, że w Polsce na siedem osób komentujących w głównych mediach przypada tylko jedna kobieta. Dane i tendencje dotyczące obecności i dopuszczenia głosu kobiet w debacie publicznej organizatorzy projektu podsumowali w 10 infografikach.
Szkolenia dla mediów zatem są jednym z wielu narzędzi do przełamania męskiego monopolu w debacie publicznej. Jednak droga do osiągnięcia tego celu wciąż jest bardzo daleka, jak pokazują także doświadczenia aktywistek zaangażowanych w projekt. Nie chodzi tutaj wyłącznie ani o powody pragmatyczne związane z ograniczonymi zasobami czasowymi dziennikarzy, ani o słynny „drugi etat” nieodpłatnej pracy w domu. Ważnym czynnikiem może także być wymiar psychologiczny:
„Kiedy ruszyła baza ekspertek, zauważyłam, że kobiety z dużą rezerwą podchodzą do swoich kwalifikacji. Poprzeczkę stawiają sobie bardzo wysoko. Fakt, że kobiety częściej odmawiają występowania w mediach, nie wynika z braku zaangażowania czy chęci włączenia się w debatę. Paniom brakuje pewności siebie. Pewności, że posiadając super wykształcenie i imponujący staż zawodowy, mogą mówić o sobie jako ekspertkach”, komentuje swoje obserwacje Dominika Wróblewska, która na co dzień redaguje bazę Ekspertki.org.
Do grona ekspertek zaprosiła między innymi jedną z pań, która zainteresowała się platformą, poszerzając listę kontaktów przydatnych do pracy. W odpowiedzi na zaproszenie w obszernym mailu opisała ona swoje doświadczenie zawodowe, po czym dodała, że na tym etapie nie czuje się jeszcze ekspertką. „Kilka dni od otrzymania tego maila dowiedziałam się, że moja rozmówczyni jest jedną z lepszych specjalistek od PR-u i marketingu. Nasz kolega uczył się z jej książek na studiach!”.
Warsztaty pozwoliły zwrócić uwagę dziennikarek i dziennikarzy na fundamentalne znaczenie równej reprezentacji w debacie publicznej. Dzięki prowadzącej Magdalenie Milewskiej osoby uczestniczące poznały różne sposoby na wzmacnianie głosu kobiet w debacie, a także komentowali techniki, które mogą być szczególnie deprymujące i zniechęcające dla mniej doświadczonych w wystąpieniach publicznych. Warto poświęcić chwilę czasu na podsumowanie rozmowy, debaty, przekazując uczestniczce ważne uwagi w konstruktywny i pozytywny sposób.
Krytyka Polityczna opublikuje wkrótce krótki narzędziownik dla dziennikarzy, dziennikarek, organizujących debaty i wydarzenia publiczne. Publikacja podsumuje rekomendacje i wskazówki do przygotowania dyskusji uwzględniającej głos ekspertek, a także innych grup rzadko reprezentowanych w mediach.
***
Projekt realizowany jest we współpracy z Fundacją im. Heinricha Bölla w Warszawie oraz w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
Organizacjami partnerskimi projektu są Fundacja Kobiety Nauki i Stowarzyszenia Kobiet Konsola.
