Co dalej z WPR? - raport

Wspólna Polityka Rolna po 2027 r. wymaga głębokiej reformy. Nasilające się skutki zmiany klimatu, degradacja gleb, zanieczyszczenie wód, niekorzystne zmiany w strukturze agrarnej i na obszarach wiejskich to wyzwania, które należy uwzględnić w reformie WPR, by zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe Polski i Unii Europejskiej.

Ochrona środowiska i klimatu, ochrona małych gospodarstw rolnych i ich pozycji w łańcuchu żywnościowym oraz podniesienie dobrostanu zwierząt gospodarskich zależą jednak nie tylko od decyzji podejmowanych w Brukseli. Kluczowe znaczenie ma także późniejsza realizacja założeń WPR w ramach planów strategicznych państw członkowskich.

Jakie wnioski płyną z dotychczasowego wdrażania polskiego Planu Strategicznego dla WPR na lata 2023-2027? Czy i w jakim zakresie przyniósł on oczekiwaną poprawę? Co należałoby zmienić, aby skuteczniej odpowiadał na wyzwania środowiskowe i potrzeby społeczne?

Autorzy i autorki raportu podejmują się  oceny wybranych interwencji polskiego Planu Strategicznego, by stwierdzić, czy faktycznie prowadzą one do poprawy stanu zasobów naturalnych (gleby, wód, różnorodności biologicznej) i zatrzymania kryzysu klimatycznego. Sprawdzają także, czy przyjęte w nim rozwiązania rzeczywiście służą ochronie i wzmocnieniu znaczenia małych gospodarstw rolnych. Raport zawiera także ocenę wpływu Planu Strategicznego na dobrostan zwierząt gospodarskich oraz rozwój rolnictwa ekologicznego. Każdemu z tych zagadnień poświęcony został osobny rozdział, zawierający szczegółową analizę najważniejszych instrumentów i sposobów wydatkowania środków. Niestety prowadzą one do wniosków, że dotychczasowa realizacja polskiego Planu Strategicznego nie przyniosła oczekiwanej zmiany. Raport podkreśla, że dotychczasowe działania na rzecz ochrony małych gospodarstw są niewystarczające i nie pozwalają zatrzymać spadku ich liczby. Potencjał ekoschematów nie został w pełni wykorzystany. Najbardziej ambitne praktyki na rzecz ochrony środowiska i klimatu realizowane są na zbyt małej powierzchni gruntów rolnych a finansowanie jest wciąż  mało atrakcyjne dla rolników. Autorki stwierdzają, że należy inaczej zdefiniować priorytety w ramach przyszłej WPR i przedstawiają w raporcie potrzebne kierunki zmian.

Mamy nadzieję, że przedstawione w raporcie wnioski i rekomendacje, opracowane przez ekspertki i ekspertów z ośrodków naukowych i organizacji społecznych, pozwolą na lepsze zaplanowanie WPR po 2027 roku, skuteczniejsze wykorzystanie jej środków oraz rzeczywiste zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego w Polsce i całej Unii Europejskiej.