COP

Zagrożenie związane z globalnymi kryzysami w obszarze klimatu i środowiska jest znane od dekad, ale dotychczas w skali globalnej nie udało się odpowiedzieć na te problemy w sposób skuteczny i sprawiedliwy. Poniżej przedstawiam przegląd najważniejszych międzynarodowych porozumień klimatycznych wraz z wyjaśnieniem sposobu, w jaki działają, ich potencjału oraz wyzwań, przed którymi stoją.

Lotte Leicht, ekspertka w zakresie praw człowieka, wyjaśnia, w jaki sposób opinia doradcza Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości wpływa na debatę klimatyczną: Państwa są prawnie zobowiązane zapobiegać szkodom klimatycznym. Podczas COP30 nie mogą już traktować działań w zakresie ochrony klimatu jedynie jako opcji.

Brazylia pozycjonuje się jako ważny gracz walczący o multilateralizm i poszanowanie prawa międzynarodowego w obliczu globalnych kryzysów i zawirowań geopolitycznych. Budzi to duże nadzieje związane z COP30, który ma się odbyć w listopadzie pod przewodnictwem tego kraju. Wyzwania również są jednak ogromne.

Zarządzanie klimatem opanowały rozwiązania obejmujące finansjalizację przyrody. Pierwszy COP w Amazonii to okazja, by zmierzyć się twarzą w twarz ze skutkami tych projektów stawiających na szali prawa i suwerenność terytorialną ludów Amazonii oraz związanymi z nimi sprzecznościami.

Oczekiwano, że podczas COP29 zostanie wypracowany globalny cel w zakresie finansowania działań związanych z klimatem, który będzie odpowiadał wyzwaniom przyszłości. Nie udało się tego osiągnąć. Zamiast tego uruchomiono międzynarodowe rynki handlu emisjami CO2, które tworzą nowe luki dla emitentów z sektora paliw kopalnych.

Kiedy w zeszłym roku utworzono Fundusz Strat i Szkód, okrzyknięto go triumfem sprawiedliwości klimatycznej. Może się jednak okazać, że jest dokładnie odwrotnie – nie tylko nie zapewnia on wsparcia, jakiego kraje rozwijające się potrzebują, by uporać się ze stratami i szkodami, ale też stanowi wymówkę, by nie uwzględniać takiej pomocy w nowych celach dotyczących finansowania działań związanych z klimatem.

Celem nowego Funduszu Strat i Szkód jest wsparcie krajów najbardziej narażonych na skutki zmiany klimatu w obliczu rosnącego rozmiaru szkód. Pomimo osiągnięcia kamieni milowych w odniesieniu do powołania Funduszu jako takiego kluczowe pytania dotyczące jego skali finansowania, modelu działalności i warunków dostępu do finansowania pozostają bez odpowiedzi. Czy Fundusz Strat i Szkód może naprawdę spełnić pokładane w nim oczekiwania?

Azerbejdżan to już trzeci autorytarny i represyjny kraj zależny od ropy naftowej z rzędu, który sprawuje prezydencję COP. Najważniejsze tematy w porządku obrad COP29 to nowy globalny cel finansowania działań związanych z klimatem (NCQG) oraz negocjacje w przedmiocie rynków emisji CO2. W odniesieniu do obu tych punktów można powiedzieć, że kryzys klimatyczny to kwestia globalnej sprawiedliwości.