Historie romskich uchodźczyń

Wspólnie z Fundacją w Stronę Dialogu oddajemy głos uchodźczyniom ze społeczności romskiej, które musiały opuścić swoje domy w Ukrainie i opowiadają o druzgocącym wpływie doświadczenia uchodźstwa na ich życie i zagrożeniach, z jakimi musiały się zmierzyć w drodze do Polski. Ich świadectwa mówią także o systemowych nierównościach, których doświadczają Romowie uciekający przed wojną w Ukrainie – jak utrudniony dostęp do edukacji, pracy i do usług publicznych.
Historie uchodźczyń pochodzenia romskiego pokazują jak odmienne jest doświadczenie uchodźcze dla różnych grup, zwłaszcza tych na co dzień doświadczających wykluczenia.

Rada nie mogła uwierzyć w rodzielanie rodzin

Historia

Rada próbuje zliczyć ośrodki tymczasowego pobytu i mieszkania, w których spędzili kilka miesięcy, czasem tydzień, a czasem zaledwie parę dni. Ostatecznie wykłada na stół dłonie, ale podczas skomplikowanej wyliczanki, brakuje jej palców. W ciągu roku przeprowadzali się więcej niż dziesięć razy. Głównie dlatego, bo byli niechciani lub warunki okazywały się nie do zniesienia. Tułaczka zdaje się nie mieć końca, bo i tutaj znalazł się ktoś, kto ich nie chce.

Emilia Pluskota

"Romowie i Romki byli niewygodni - zarówno na granicy, jak i w wielu ośrodkach tymczasowego pobytu. Przed wojną wszyscy uciekali jednakowo."

Liza przepłakała pierwszy miesiąc

Historia

Kiedy Rosja zaatakowała Ukrainę, nie zastanawiała się długo. Spakowała się drugiego dnia wojny. Spakował się też jej mąż, Vasyl, gotowy jechać w drugim kierunku: dołączyć do ukraińskiej armii. Dużo płakała, ale pobyt w Przemyślu wspomina dobrze. Ludzie jej pomagali, organizowali zajęcia, w których uczestniczyły jej dzieci. Nigdy wcześniej nie były za granicą.

Adam Durjasz

Teraz stara się być wsparciem dla swoich dzieci: chce, żeby chodziły do szkoły, żeby nie pakowały się w kłopoty. Jest zdecydowana i gotowa, aby o to zadbać.

Timea ma nadzieję na bezpieczne życie

Historia

Wciąż wierzy, że pobyt w Polsce jest dla nich szansą, mimo wszystko. Tort, który dostała od pracowników Fundacji, był pierwszym w jej życiu. W listopadzie sama wyprawiła urodziny Béla: ubrała go w koszulę, zabroniła zakładać czapkę, żeby nie popsuł fryzury. W korytarzu podstawówki jest nieco zakłopotana - sama niedużo chodziła do szkoły. Będzie jednak towarzyszyć córce, aż ta nie nauczy się jeździć sama.

Adam Durjasz

Kiedy mówi o swojej przeszłości, najczęściej używa czasownika “barlangólni”. W języku romskim oznacza on „krążyć”, „tułać się bez celu”.

Böll Talks z Joanną Talewicz, prezeską Fundacji w Stronę Dialogu

Z rozmowy dowiecie się m.in.: Dlaczego tak mało wiemy o historii społeczności romskiej od wieków zamieszkującej Polskę? Dlaczego obrazy medialne jej dotyczące zamiast budować pozytywny obraz społeczności często nacechowane są krzywdzącymi stereotypami? Skąd biorą się szkodliwe uprzedzenia na temat sytuacji społeczno-edukacyjnej polskich Romek i Romów? Jak budować pogłębione i odpowiedzialne społecznie narracje na temat społeczności romskiej? Dlaczego ukraińscy Romowie i Romki „nie zasłużyli” w Polsce na status uchodźców wojennych, a stali się uciekinierami drugiej kategorii?

dr Joanna Talewicz, antropolożka kultury, edukatorka, aktywistka, prezeska zarządu Fundacji w Stronę Dialogu, której celem jest promowanie wielokulturowości oraz wiedzy o społeczności romskiej. W 2022 r. została laureatką Nagrody im. Olgi Kersten-Matwin przyznawanej za działania na rzecz osób z doświadczeniem uchodźstwa i przymusowej migracji.

Rozmowa jest dostępna również w formie podcastu.