Europejska Polityka Rolna

Rolnictwo dotyczy wszystkich obywateli i obywatelek jako sektor, który zapewnia nam dostęp do żywności, a także w znacznym stopniu wpływa na środowisko i klimat. Niezwykle istotna jest edukacja na temat zależności rolnictwa od zasobów naturalnych oraz szeroka debata o tym, jak powinna wyglądać sprawiedliwa transformacja systemu żywnościowego. Dziennikarze i dziennikarki mogą przyczynić się do upowszechnienia tej wiedzy i zachęcać do dyskusji o koniecznych zmianach w produkcji i konsumpcji żywności. W jaki sposób powinniśmy zatem pisać o rolnictwie?

Rolnictwo węglowe to nowa moda. Propozycja ram certyfikacji usuwania dwutlenku węgla (Certification Framework on Carbon Removals) została przedstawiona przez Komisję w listopadzie, a prezydencja szwedzka i rząd francuski silnie nalegają na to, by została ona szybko wdrożona. Ale czy ogólnoeuropejski program w zakresie rolnictwa węglowego można pogodzić ze wspólną polityką rolną? Niniejszy artykuł zawiera analizę podobieństw i różnic między obiema koncepcjami.

Dla członków i członkiń kooperatyw główną motywacją jest chęć stworzenia alternatywnego łańcucha żywnościowego – remedium na wady i zagrożenia płynące z obecnego systemu żywnościowego. Niektórzy traktują kooperatywy jako laboratoria zmiany społecznej, a więc miejsca powstania rozwiązań i praktyki, które mogą zostać przeniesione na grunt powszechny. Szczegóły tego, jak owa alternatywa ma się manifestować, różnią się w zależności od kontekstu kulturowego i społecznego. Jednak wszystkie kooperatywy mają wspólny mianownik, na który składają się lokalność, zakorzenienie, wysokiej jakości żywność, ograniczenie liczby pośredników i zaufanie.

Nie ma innej drogi niż rolnictwo przyjazne klimatowi, ale jest to trudne, bo system wspiera uprawę i hodowlę przemysłową. To jest wyzwanie wiążące się z dużym wkładem, ale bardzo dużo się też z tego czerpie - rozmowa z Wiolettą Olejarczyk, rolniczką ze wsi Michałów pod Częstochową, inicjatorką Jurajskiej Kooperatywy Spożywczej

Cały program szkół rolniczych powinien być przeorganizowany pod kątem tego, co się dzieje z naszą ziemią i z klimatem. Uczulam ludzi, żeby obserwowali ziemię i zobaczyli, co się dzieje. Rolnicy to widzą, tylko nie wiedzą, co z tym zrobić - rozmowa z Edytą Jaroszewską-Nowak, rolniczką z województwa zachodniopomorskiego, doradczynią rolnośrodowiskową i współzałożycielką Oddziału Zachodniopomorskiego „Ekoland”.

Gleba jest centralnym punktem mojej działalności rolniczej. Edukuję się, staram się poprawiać kondycję gleby i robić wszystko, żeby ona była żywa, żyzna, żeby było w niej dużo próchnicy. Natomiast w rolnictwie konwencjonalnym bardzo często się o tej glebie zapomina i po prostu się nawozi rośliny. To tylko pogłębia problemy, bo w pewnym momencie nawozów rzeczywiście trzeba coraz więcej, a rośliny są coraz słabsze – rozmowa z Agnieszką Makowską, rolniczką z województwa mazowieckiego, koordynatorką Koalicji Żywa Ziemia, współinicjatorką powstania konsumenckiej grupy RWS.

Jak zmniejszyć spożycie mięsa w Polsce? Jak zapewnić dostęp do żywności dobrej jakości? Jak skrócić łańcuchy dostaw? Potrzebujemy głębokiej zmiany systemu żywnościowego. Transformacja ta powinna być sprawiedliwa, uwzględniać kwestie ekonomiczne i społeczne. Musi być dobrze przemyślana i zaplanowana. Zmiana nie będzie jednak możliwa, dopóki nie zaczniemy traktować rolnictwa i żywności z należytą uwagą.

Podczas COP27 coraz więcej mówi się również o znaczeniu rolnictwa i żywienia dla ograniczenia kryzysu klimatycznego. Na ile przyszłościowe będą jednak wyniki tych rozmów?

Wysokie emisje gazów cieplarnianych, zanieczyszczenie wód i gleby hormonami i antybiotykami, gigantyczne zużycie wody pitnej, rosnące ryzyko kolejnych pandemii i wylesianie. To tylko niektóre z „grzechów” rolnictwa. WWF Polska i Fundacja im. Heinricha Bölla zwracają uwagę na największe problemy związane z globalnym systemem żywnościowym. 

Zostaliśmy przyzwyczajeni i przyzwyczajone do postrzegania problemu wyżywienia świata przez pryzmat bogatych państw rozwiniętych, których zadaniem ma być pomoc w zwalczaniu głodu i niedożywienia w krajach rozwijających się. Warto poddać ten sposób myślenia refleksji i zastanowić się nad wpływem obecnego systemu rolno-żywnościowego na bezpieczeństwo żywnościowe.