Europejska Polityka Rolna

Geopolityka, geografia i geometria mogą czasem w połączeniu działać na rzecz dobra. Przykładem takiego współdziałania było spotkanie ludzi z wiejskich i miejskich społeczności obywatelskich Europy w Grzybowie. Wydarzenie, zainicjowane przez ARC2020 pod koniec listopada, połączyło perspektywy wiejskie, miejskie, rolnicze i unijne, by wspólnie poszukać dróg ku bardziej sprawiedliwemu i zrównoważonemu systemowi rolnictwa i żywności.

Działania chroniące klimat, wodę i bioróżnorodność są ujęte w prawie Unii Europejskich (UE) – w niektórych przypadkach – już od dekad. Wciąż brakuje jednak kompleksowych ram prawnych w obszarze ochrony gleb. Poprzednie próby ich stworzenia zostały storpedowane, a większość istniejących polityk w tym zakresie jest pozbawiona skutecznych narzędzi wymuszających skuteczność.

W dniu 24 czerwca w Sejmie RP mieliśmy przyjemność współorganizować z posłanką Małgorzatą Tracz, Koalicją Żywa Ziemia oraz Polskim Klubem Ekologicznym w Gliwicach debatę pt. „Pestycydy w polskim rolnictwie. Fakty, problemy i propozycje rozwiązań”.

Z radością ogłaszamy rozpoczęcie rekrutacji na Polską Szkołę Agroekologii (PSA), organizowaną wspólnie z Agro-Perma-Lab’em. PSA w tegorocznej edycji to aż 6 dni w szkole bez ścian, w której najważniejsze są relacje, tworzenie społeczności i wymiana wiedzy, doświadczeń oraz praktyk dotyczących agroekologii między osobami eksperckimi i uczestniczącymi w Zjazdach.

24 kwietnia, w siedzibie wrocławskiego bazarku Krótka Droga, spotkały się ekspertki Koalicji Żywa Ziemia, dolnośląskiego ODR i wrocławskiego Uniwersytetu Przyrodniczego z przedstawicielką samorządu, aby rozmawiać o tym, jak zapewnić mieszkańcom dostęp do żywności dobrej jakości. Spotkanie pozwoliło wymienić się pomysłami, pochwalić dobrymi praktykami i zdiagnozować problemy, które wciąż wymagają rozwiązań.

Unijna strategia „Od pola do stołu” ostała opracowana, by „przyspieszyć przejście na sprawiedliwy, zdrowy i przyjazny dla środowiska system żywnościowy”. Określono w niej szereg celów, które mają zostać osiągnięte do 2030 r. przez wprowadzenie nowych lub zmianę obowiązujących aktów prawnych oraz dzięki inicjatywom o charakterze nielegislacyjnym. Obecna Komisja Europejska zbliża się do końca swojej kadencji. W niniejszym artykule zaproponowano, w jaki sposób następna Komisja w latach 2024-2029, powinna realizować cele strategii „Od pola do stołu”, zwłaszcza że UE obecnie wstrzymuje wdrażanie wielu jej aspektów w związku z niedawnymi protestami rolników.

Rolnicy kontynuują protesty i blokady dróg. Kluczowe postulaty protestujących dotyczą ograniczenia importu towarów rolno-spożywczych z Ukrainy oraz konieczności uproszczenia i ograniczenia wymogów Europejskiego Zielonego Ładu (EZŁ).

Badania regularnie wykazują, w jaki sposób pestycydy zanieczyszczają rzeki, jeziora, wody przybrzeżne i wody gruntowe. Zanieczyszczenia często pochodzą z rolnictwa. Przedostają się do wód powierzchniowych poprzez infiltrację, spływ powierzchniowy, a także znoszenie przez wiatr.

Pestycydy są toksyczne nie tylko dla organizmów, przeciwko którym się je stosuje, ale także dla spokrewnionych z nimi gatunków. Wraz z innymi składowymi intensyfikacji rolnictwa przyczyniają się do spadku bioróżnorodności.

W Polsce brakuje zdecydowanych działań zmniejszających stopień uzależnienia rolnictwa od chemicznych środków ochrony roślin (ś.o.r.). Zakłada się, że sprzedaż ś.o.r. będzie nadal rosła. Jednocześnie pojawiają się inicjatywy społeczeństwa obywatelskiego, których celem jest zwiększenie kontroli nad nimi oraz ograniczenie negatywnych skutków ich stosowania.