Transformacja energetyczna

Nowa publikacja rzuca światło na rozwój społeczności energetycznych w Europie Środkowo-Wschodniej i na Bałkanach, pokazując, jak komunistyczna przeszłość wpłynęła na aktualną sytuację tych inicjatyw. Mimo że kraje regionu dostosowują się do unijnych dyrektyw, wciąż brakuje odpowiednich przepisów, które w pełni wspierałyby społeczności energetyczne.

W ramach nowego badania sprawdzamy, jak można sprawić, by transformacja w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym była sprawiedliwa w skali globalnej. Na tym tle oceniamy pakt dla czystego przemysłu (Clean Industrial Deal), przedstawiony przez Komisję Europejską w lutym 2025.

Kiedy w zeszłym roku utworzono Fundusz Strat i Szkód, okrzyknięto go triumfem sprawiedliwości klimatycznej. Może się jednak okazać, że jest dokładnie odwrotnie – nie tylko nie zapewnia on wsparcia, jakiego kraje rozwijające się potrzebują, by uporać się ze stratami i szkodami, ale też stanowi wymówkę, by nie uwzględniać takiej pomocy w nowych celach dotyczących finansowania działań związanych z klimatem.

Oczekiwano, że podczas COP29 zostanie wypracowany globalny cel w zakresie finansowania działań związanych z klimatem, który będzie odpowiadał wyzwaniom przyszłości. Nie udało się tego osiągnąć. Zamiast tego uruchomiono międzynarodowe rynki handlu emisjami CO2, które tworzą nowe luki dla emitentów z sektora paliw kopalnych.

Celem nowego Funduszu Strat i Szkód jest wsparcie krajów najbardziej narażonych na skutki zmiany klimatu w obliczu rosnącego rozmiaru szkód. Pomimo osiągnięcia kamieni milowych w odniesieniu do powołania Funduszu jako takiego kluczowe pytania dotyczące jego skali finansowania, modelu działalności i warunków dostępu do finansowania pozostają bez odpowiedzi. Czy Fundusz Strat i Szkód może naprawdę spełnić pokładane w nim oczekiwania?

Azerbejdżan to już trzeci autorytarny i represyjny kraj zależny od ropy naftowej z rzędu, który sprawuje prezydencję COP. Najważniejsze tematy w porządku obrad COP29 to nowy globalny cel finansowania działań związanych z klimatem (NCQG) oraz negocjacje w przedmiocie rynków emisji CO2. W odniesieniu do obu tych punktów można powiedzieć, że kryzys klimatyczny to kwestia globalnej sprawiedliwości.

Negocjacje na Konferencji Stron Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) w przedmiocie artykułu 6 porozumienia paryskiego wiążą się z ryzykiem legitymizacji niebezpiecznych technologii usuwania dwutlenku węgla (Carbon Dioxide Removal, CDR) i podważenia działań ostrożnościowych podejmowanych na innych forach ONZ.

W 2030 r. emisje dwutlenku węgla z transportu będą nadal stanowić 44% całkowitych emisji w Europie. Dekarbonizacja tego sektora wiąże się z dużymi wyzwaniami, w tym z transformacją przemysłu w celu skalowania nowych technologii, zapewnienia lokalnych zielonych miejsc pracy oraz rozwijania nowych łańcuchów dostaw. Julia Poliscanova z Europejskiej Federacji Transportu i Środowiska (T&E) analizuje poszczególne elementy, od których w okresie najbliższej kadencji Komisji Europejskiej zależy powodzenie transformacji w zakresie mobilności.